Çözümleme.

"Çözümleme." Kelimesi için arama sonuçları

Fəlsəfə Sözlüğü

Çözümleme.

 (Fəlsəfə Sözlüğü) :
(Os. Tahlil, Fr., Al. Analyse, İng. Analysis, İt. Analisi). Bir tümeli, incelemek için, tikellerine ayırma yöntemi... Çözümleme, bir inceleme yöntemidir ve bir bütünün anlaşılabilmesi için o bütünü meydana getiren unsurlarına bölmeyi gerektirir. Bu bakımdan çözümleme, yeniden bir bütünlemeyle gerçekleşir. Örneğin Rene Descartes (1596-1650), gerçeğe varmak için, matematik bir çözümleme (analitik geometri) yöntemi kullanmaktadır. Daha sonra Dekartçı Spinoza'nın da kullandığı bu yöntem, bir düşünceyi meydana getiren ana düşünceleri birer birer ayırarak inceler ve bu ana düşünceleri yeniden birleştirerek bütünü aydınlık olarak kurar. Bu yeniden kurma işinde bütün değişebilir ve bambaşka bir bütün olabilir. Özellikle Descartes ve Spinoza gibi spekülatif düşünürlerin vardıkları sonuç budur... Metafizik ve bireyci felsefeler, çözümleme işinde somutu soyutlaştırırlar. Toplumun bütün unsurlarının aralarındaki ilişkiyi görmezler ya da incelemezler. Örneğin bir metafizikçiye göre toplumun geriliği töresizliktedir, bir bireyciye göre eğitimsizliktedir. Diyalektik maddeci felsefeyse çözümlemede daima bütün göz önünde tutar ve unsurların gerek bütünsel ve gerek birbirleriyle olan ilişkilerini inceler. Maddeci diyalektik çözümleme yöntemi, birin bölünmesi ve birbirlerine zıt parçalarının hem ayrı hem de birbirlerine olan ilişkileri çinde incelenmesidir. Bir fenomenin gelişmesini incelemek için girişilen çözümleme; o fenomenin belirleyici zıtlığının ne olduğunu, hangi somut zıtlıkların o fenomende birbirlerini etkilediğini, bu zıtlıkların karşılıklı çatışmalarında ne gibi biçimler aldıklarını ve bu zıtlıkların çeşitli görünüşlerinden her birinin ana gelişmede ne türlü bir rol oynadığını araştırmak ve incelemektir. Çözümleme ve bireşim (analiz ve sentez), birbirlerine sıkıcı bağımlı iki yöntem olarak, bilgi edinmenin en gerekli aracıdırlar. Bilgi edinmek için önce çözümlenir, sonra bireştirilir. bireşim çözümlemenin tamamlayıcısıdır. Çözümlemeyi bireşimden ayıran metafizik yönteme karşı olan eytişimsel yöntemin kullanımı budur. bkz. Bireşim, Soyut, Somut, Eytişimsel Yöntem, Metafizik Yöntem, Dekartçılık.
 Fəlsəfə Sözlüğü

Marksçı Çözümleme.

 (Fəlsəfə Sözlüğü) :
Marksçı araştırma ve açıklama yöntemi... Marksçı çözümleme (Fr. L'Analyse marxinne), ideolojik çözümleme (Fr. L'Analyse ideologique) ve bilimöncesi çözümleme (Fr. L'Analyse prescientifique) deyimleri karşılığında kullanılır, araştırırken ve açıklarken bu metafizik çözümlemelere tam karşıt bir yöntem kullanılır. Bunun gibi Marksçı araştırmayla Marksçı açıklama da, diyalektik bir birlik ve bağımlılık içinde, birbirlerine karşıt bir yol izlerler. Marksçı araştırma yönteminde somuttan soyuta, Marksçı açıklama yönteminde soyuttan somuta gidilir. Metafizik çözümleme yöntemindeyse bunun tam tersi yapılır. Marksçı araştırma yönteminde "içinde belirtici yön taşıyan karmaşık yapısal bütün (Fr. Un tout complexe structuree adominante)den yola çıkılır, somut ampirik veriler incelenerek bunlar arasındaki soyut iç bağımlılığa varılır, gerçek ve somut yapıdan kavramsal ve soyut bir yapı elde edilir. Marksçı açıklama yönteminde bu soyut ve kavramsal aypı aşılarak gerçek yeniden üretilir ve somut bu kez bütün ayrıntılarıyle kavranmış olarak meydana konur. Bu çözümleme yöntemi bütünüyle somuttan soyuta yeniden somuta formülüyle dilegetirilebilir. Düşüncenin (soyutun) amacı gerçeği (somutu) öğrenmektir. Bir şeyi bilmek demek onu bütün ayrıntıları ve ilişkileri içinde bilmek, eşdeyişle somutluğunu soyutlayıp elde edilen soyutlukları yeniden somutlayarak tanımak demektir. Örneğin somut insan örgenliğini bilmek için insan vücudu parçalanmış ve karaciğer, akciğer, böbrek, yürek ve başkaları gibi parçalara ayrılarak incelenmiştir. Soyut olarak tek tek incelenen ve tanınan bütün bu parçalar yeniden insan örgenliğine götürülüp bu örgenlikle ve birbirleriyle ilişkileri içinde somut olarak açıklanamazlarsa eş değerde birer et parçasından başka bir şey değildirler. Daha açık bir deyişle ancak canlı bir örgenlikteki yerini aldığı ve bu örgenlik içindeki ilişkilerini kurduğu zamandır ki karaciğer, bir karaciğerdir. Tek başına ve ilişkilerinden koparılmış olarak ele alındığında dalaktan, yürekten, böbrekten farksız bir et parçasıdır. Bunun gibi somut bir üretim düzeni soyutlanarak çözümlenir ve örneğin anamalcı, emekçi, emek gücü, değer, artık değer kavramları elde edilir. Bu kavramlar yeniden somutlanıp o üretim düzenine geri götürülmezlerse hiç bir anlam vermezler. Örneğin köleci toplumda anamalcı ve emekçi yoktur, feodal toplumda köle ve köleci yoktur, anamalcı ve emekçinin bulunmadığı toplumlarda artık değer yoktur. soyuttan soyuta, daha soyuta formülüyle dilegetirilebilecek olan metafizik (ideolojik ve bilimöncesi) çözümleme yöntemiyse soyut kavramlardan yola çıkar ve o suyut kavramlardan daha soyut kavramlar türeterek onları gerçek sayar. Daha açık bir deyişle metafizik çözümleme yöntemi araştırırken sonut doğa verilerinden değil, soyut düşünce verilerinden yararlanır ve o soyut düşünce verilerinden başka soyut düşünceler türeterek gerçeklikten kopmuş ansal bir alanda dolaşıp durur. Buna karşı açıklarken de, herhangi bir olguyu, soyut ilişkilerine ayrıştırmaksızın somut olarak ileriye sürer ve örneğin taşın toprakla olan ilişkisini düşünmeksizin (soyutlama) taş, taştır ve toprak, topraktır der. bkz. Eytişim Yöntemi, Metafizik Yöntem, Soyut, Somut, Eytişimsel Özdekçilik, Marksçılık.
Çox Axtarılan Sözlər Turkish - French Dict. ılık (181050k) Turkish - Germany Dict. çüş (94991k) Turkish - French Dict. açık (78116k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70119k) Turkish - French Dict. ırmak (67975k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55955k) Turkish - French Dict. çatı (55602k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54968k) Turkish - French Dict. balık (53027k) Turkish - Germany Dict. ılım (51570k) Turkish - Germany Dict. hasır (51140k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50980k)