Meşaiyye.

"Meşaiyye." Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

Philosophische Wörterbuch

Meşaiyye.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
İslâm felsefesinde Aristotelesçi akım... Meşaiyye, ortaçağ Hıristiyan skolastik Aristotelesçilerine Arapça ve Osmanlıcada verilen ad (meşaî, Arapçada yürüyenler anlamındadır, Fransızcası aynı anlamda peripateticions; Aristoteles'in derslerini Likeonda gezinerek vermesinden türetilmiştir) olmakla beraber, meşaî felsefe, İslâm felsefesinin El-Kindî (ölümü 872), Farabî (870-950), İbni Sina (980-1087) ve bunların pek güçlü bir eleştirisini yaptığından ötürü Gazalî (1058-1111) gibi ünlü düşünürleri bu ad altında toplanırlar. El-Kindî, ilk Arap usçusudur. Ona göre varlık duyularla, kendilik (mahiyet) usla bilinir. Ama insan usunun dışında sonsuz olarak düşünen eylem halinde bir us vardır. Farabî, Platon'la Aristoteles'i ve böylelikle felsefeyle şeriatı uzlaştırmaya çalışarak mesaî felsefesini kurmuştur. Yunan felsefesindeki evrenin sonsuz oluşu ilkesiyle İslâmlığın yaratılış ilkesini bağdaştırmak amacını güder. Ruhçudur, tüm maddesel olayları ruhsal ilkelere indirger. Aristoteles'e göre Tanrı ve madde ikiliği yoktur, madde gücünü Tanrıdan alır. Tanrı, bilmeksizin, mekanik olarak güzellik ve iyilik kurallarına göre davranır; Farabî'ye göre Tanrı, olması gerekeni ve zorunlu olanı bilir ve bilerek davranır, bilgisi gereken'in bilincidir, ama ancak genelleri bilir, tikelleri bilmez ve ayrıntılarla uğraşmaz. Aristoteles'e göre ilk hareket ettirici tümel us ya da Tandıdır, başka bir deyişle, tümel usla Tanrı bir ve aynı şeydir; Farabî'ye göre tümel us ve tanrı aynı şey değildir, ancak tümel us Tanrıdan çıkmıştır. Farabî, ruhçu olmakla beraber, gizemciliği hoşgören ilk İslâm düşünürüdür. Madde ezelîdir. Ruh bedenden sonra meydana gelir ve bedenden sonra yaşamaz, Platon'un ruh göçü (Os. Tenasuh, Fr. Metempsychose) masaldır. Ancak düşüncelerin birliğinde sürüp giden bir insanlık vardır. Görüldüğü gibi, bu bakımdan da Farabî katıksız bir maddeci sayılabilir. Din, gerçekleri bilgisiz halka anlatabilmek için birtakım sembollerle işlenmiştir, örneğin cennet ve cehennem gibi masallar bu sembollerden başka bir şey değildirler. Farabî, kutsal kitabı ussallaştırmak için birçok deyimleri değiştirerek yorumlamıştır... İbni Sina, deneyci usçuluktan yola çıkarak usaaykırılıkçılığa (Fr. Irrasyonalizm) varmaktadır. Meşaî düşünceyi işrakî düşünceye doğru geliştirir. Güç (kuvvet) maddeseldir ve cisimlerde vardır ama, sonuncu aşaması ruh gücüdür. Ruh, cismin gelişmesidir.... Büyük İslâm kuşkucusu Gazalî, Descartes gibi, her şeyden kuşkulanarak yola çıkar ve usu küçümseyerek inana varır. Böylece dinle gizem (Os. Şeriatla tasavvuf) uzlaşmıştır. Gazalîye göre usla inan birbirlerine karşıdırlar ve uzlaşamazlar. Usla inan arasında sığınılacak tek yer, gizemciliktir. Ussal metafizik olamaz... İslâm düşüncesinde meşaî felsefesi, dinle usçuluğu birleştirmeye çalışan bir çeşit ortodoks Müslümanlık akımıdır. Meşaî felsefenin kurucusu ve temsilcisi Farabî'dir. El-Kindî usçuluğu hazırlamış, İbni Sina usaaykırıcılığa doğru geliştirmiş, Gazalî usla inanı birbirinden kesinlikle ayırmıştır... Meşaîlik akımı, XII. yüzyılın başında Eş'arîliğin gerici baskısı yüzünden Batı'ya kaçmış ve gizemciliğe yönelip Endülüs okulunda devam etmiştir. bkz. Gizemcilik, İslâm Felsefesi, Işıkçılık, Eş'arîlik.
Die Stichwortsuche Turkish - French Dict. ılık (180999k) Turkish - Germany Dict. çüş (94985k) Turkish - French Dict. açık (78109k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70116k) Turkish - French Dict. ırmak (67960k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55950k) Turkish - French Dict. çatı (55602k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54965k) Turkish - French Dict. balık (53024k) Turkish - Germany Dict. ılım (51565k) Turkish - Germany Dict. hasır (51130k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50964k)