CELLE CELÂLÜH
ALLAH (Celle Celâlühü)
(Glossaire islamique) :
Esmâ-i hüsnâdan. Varlığı muhakkak lâzım olan, îmân ve ibâdet edilecek hakîkî mâbûd. Herşeyi yoktan var eden yüce yaratıcı.Allahü teâlâ zâtı ile vardır. Varlığı kendi kendiyledir. Şimdi var olduğu gibi, hep vardır vehep var olacaktır. Varlığının önünde ve sonunda da yokluk olamaz. Çünkü onun varlığılâzımdır. (Teftezânî)Allahü teâlâ madde değildir. Cisim değildir (element değildir. Karışım, bileşik değildir).Sayılı değildir. Ölçülmez. Hesab edilmez. O'nda değişiklik olmaz. Mekanlı değildir. Bir yerdedeğildir. Zamanlı değildir. Öncesi, sonrası, önü arkası, altı-üst ü, sağı-solu yoktur. İnsandüşüncesi, insan bilgisi, insan aklı, O'nun hiçbir şeyini anlıyamaz. (Mevlâna Hâlid-i Bağdâdî)Bütün varlıkların her organının her hücresinin yaratıcısı, yoktan var edicisi yalnız Allahüteâlâdır. O, akla hayâle gelenlerin hepsinden uzaktır. Hiçbiri O değildir. Ancak Kur'ân-ıkerîmde, bizzat kendisinin açıkladığı sıfatlarını, isimlerini ezberl eyip, ulûhiyetini (ilâhlığını),büyüklüğünü bunlarla tasdik ve ikrâr etmeli, söylemelidir. Akıllı ve büluğ çağına ermiş erkekve kadın her müslümanın, Allahü teâlânın Zâtî ve Subûtî sıfatlarını doğru olarak öğrenmesi veinanması lâzımdır. Herkese ilk farz olan şey budur. Bilmemek özür olmaz, büyük günâhtır.(Kemahlı Feyzullah Efendi)Allahü teâlânın zıddı, tersi, benzeri, ortağı, yardımcısı, koruyucusu yoktur. Anası, babası,oğlu, kızı, eşi yoktur. Hıristiyanlar Allahü teâlâya baba demektedirler. Allahü teâlâya "baba","Allah baba" diyenin îmânı gider. Müslümanlıktan çıkar. (Kemahlı Feyzullah Efendi)Allahü teâlâyı İslâmiyetin bildirdiği isimler ile anmak söylemek lâzımdır. Allah adı yerinetanrı kelimesi kullanılamaz. Çünkü tanrı, ilâh, mâbûd demektir. (Başka dillerdeki Dieu, Gott veGod kelimeleri de ilâh, mâbûd mânâsına kullanılabilir.) Allah adı yerine kullanılamaz. (SeyyidŞerîf)Cumâ günü namazdan önce abdestli, elbisesi temiz ve kalbinden dünyâ düşünceleriniçıkarmış olarak iki yüz kerre "Yâ Allahü el-mahmûdü fî fiâlihi" derse, Allahü teâlâ onunhastalığına şifâ verir. (Yûsuf Nebhânî)Allah adın zikredelim evvelâVâcib oldur cümle işte her kulaAllah adın her kim ol evvel anaHer işi âsân (kolay) eder Allah ana........Bir kez Allah dise aşk ile lisânDökülür cümle günah misli hazan.(Süleymân Çelebi)
CELLE CELÂLÜH
(Glossaire islamique) :
"O yücedir" mânâsına Allahü teâlânın ismi-i şerîfi söylenince, yazılınca ve işitilince,söylenilen ta'zîm (hürmet, saygı) ifâdesi. (Bkz. Azzeİsmuhû)