BİRİNCİL SİRKÜLASYON
BİRİNCİL SİRKÜLASYON
(Meteoroloji Sözlüğü) :
(PRIMARY CIRCULATION) [i]Hakim, temel atmosferik devridaim. Bu devridaimin küresel boyutta olması doğaldır çünkü ekvatorda gerek atmosferin gerekse yerin güneşten gelen ışınlarla fazlaca ısı kazanması söz konusu iken orta ve yüksek enlemlerde hem yerin hem de atmosferin radyasyondan dolayı fazla ısı kaybı vardır. Ekvatorun ısınması ve kutupların soğuması havanın kuşaklar arasında devir etmesine, ekvatordaki sıcak havanın kutuplara doğru, kutuplardaki soğuk havanın da ekvatora doğru hareketine neden olur. Dünyanın dönüşünün saptırıcı etkisi ve deniz ile karaların dengesiz dağılımı nedeniyle de bu devridaim özellikle orta enlemlerde karmaşık bir yapıya bürünür. Rossby Teorisine göre, Güney ve kuzey Yarımkürede kendi içinde dönen üç ayrı hücre vardır: Birinci hücre, ticaret rüzgarı hücresidir. Bu hücrede, ekvator üzerinden ısınarak yükselen hava belli bir seviyeden sonra kutuplara doğru yönelir, üst seviyelerde soğuyan bu sıcak hava at enlemleri adı verilen 35 ° Kuzey ve Güney enlemlerinde tekrar yere iner. Ekvatora doğru esen kuzeyli ve güneyli ticaret rüzgarları bu devridaimi tamamlar. Bu bölgede, özellikle ekvatora yakın yerlerde hava nemli, bulutlu ve yağışlı bir konverjans özelliği taşır. 35 ile 60 ° Kuzey ve Güney enlemleri arasında yer alan ikinci hücrede, aşağı doğru çöken ters ticaret rüzgarlarının yerden kutuplara doğru batılı aşışlarla hareketi hakimdir. Her iki tarafın kutuplara bakan taraflarında yer alan kutupsal cepheler ekvator kaynaklı havanın geri dönmesi için zorlayıcı kuvvet oluşturur. 60 ° enlemleri ile kutuplar arasında yer alan üçüncü hücrede, kutuplara doğru hareket eden hava kutup doğuluları olarak ekvator tarafına geri döner. Bu genel devridaim içinde birçok ikincil sistemler görmek olasıdır.