HURÛFÎLİK
HURÛFÎLİK
(İslami Terminlər Lüğəti) :
Acem yahûdisi Fadlullah-ı Hurûfî'nin v.796 (m. 1393) kurduğu bozuk yol. Küfür ve sapıkinançları sebebiyle Timur'un oğlu Mîrânşâh tarafından öldürülmüştür.Hurûfîlerin temel inanış ve fikirleri özetle şöyledir: Fadlullah-ı Hurûfî'ye tanrı derler.Namazı bir kere kılmak, orucu ömründe bir gün tutmak farzdır. Gusl edip de vücûdunuzuhırpalamayınız derler. Hazret-i Ali'nin sözleri diyerek uydurdukları Hutb et-ül-Beyân ve başkakitaplarında hadîsler düzerek "Ali'yi sevenlere günâh zarar vermez. İbâdete lüzûm yoktur,haramlar helâldir" derler. Baba ve dede adı verilen hurûfî ileri gelenleri, papazlar gibi günâhçıkarırlar. (Tokatlı İshak Efendi)Hurûfîliğin kurucusu olan Fadlullah-ı Hurûfî, nokta ilmi diye bir şey uydurdu. "Bu işmübahtır, nokta çift geldi. Falan şey haramdır, nokta tek geldi" gibi sözlerle insanlarıkandırmaya çalıştı. Harflere bâzı mânâlar vererek bir takım işâretlerle, an laşılmayan şeylerledolu olan Câvidân adındaki kitabını yazdı. Önce peygamberlik, sonra da tanrılık iddiasındabulundu. Bütün dinleri inkâr edip, İslâmiyet'le alay etti. Haramlara mübâh, nefsin arzularınaserbesttir dediği için Hurûfîlik câhil ve kötü insanlar arasında yayıldı. (Tokatlı İshak Efendi)Fadlullah-ı Hurûfî'nin öldürülmesinden sonra, yardımcılarından Aliyyül-a'lâ adlı birisiAnadolu'ya gelerek bir Bektâşî tekkesine girdi. Hurûfîliğe âit bozuk fikirleri gizlice yayıpcâhilleri aldattı. Hacı Bektâş-ı Velî'nin yoludur diyerek haramlara m übâh ve nefsin arzularınaserbesttir dedi. İnsanları aldatabilmek için kendisine Bektâşî diyerek, Hûrûfîliği yaydı.ZamanlaOsmanlı Devleti'nin Yeniçeri ordusuna da sızan Hûrûfîler, zaman zaman yeniçerileriisyâna teşvik ederek fitneler çıkarıp büyük karışıklıklara sebeb oldular. (Tokatlı İshak Efendi)