Gizlicilik.
Gizlicilik.
(Diccionario filosófico) :
(Os. İlm-ül-garyb, Fr. Occultisme) Gizli bir sanatla nesnelerin bilgisine varmak isteyen gizli öğretilerin genel adı... Gizlicilik (okültizm), ortaçağın ezici baskısından yavaş yavaş kurtulmaya başlayan XV. yüzyıl Avrupa'sının bilim isteğinden doğmuştur ve bu açıdan çağdaş bilimin ilk müjdecisi sayılabilir. Bir bakıma kökleri antik çağ Yuanlılarına kadar iner ve Pitagorasçılıkla yeniplatonculuğa dayanır. Felsefe tarihinde, bir kolu Tanrı bbilgisinde öbür kolu doğa bilgisinde bulunan bu öğretilere teosofi adı verilmektedir. Teosofi, Tanrı bilgisiyle gerçek felsefe arasında bir geçit dönemidir. Bu dönemde doğayı tanımak ve bilmek tutkusu, kilise korkusu yüzünden gizliciliği gerektirmiştir. ilk bilimciler, doğasal nesnelirin bilgisine esrarlı formüller ve bir çeşit büyücülükle varabileceklerini sanmışlardı. Altın yapmaya uğraşan simya çağdaş kimya biliminin, yıldız falları tertipleyen astroloji çağdaş asktronominin öncüleridir. Bu arada göksel ruhlarla ilişki kurulmaya çalışılarak bir çeşit büyücülük de yapılmaktadır (teürji). Bu büyücülerin çoğu o çağın ünlü hekimleriydiler. Bunların arasında Hieronymus Cardanus ve Paracelsus adıyle anılan Theophrastus von Hohenheim, Pico della Mirandola ve Agrippa gibi önemli düşünürler de vardır... Pozitivizmin kurucusu Fransız düşünürü Auguste Comte, gizlicilik deyimini, henüz bilimselleşmemiş ve bir gün bilimselleşebilecek olaylar için kullanmaktadır. Auguste Comte'un öznel idealizme vğaran bu düşüncesi, kimilerini ispritizma oyunlarına kadar sürüklemiştir. İspritizmacılar da Comte'tan güçlenerek, gözbağcılıklarının bir gün bilimselleşeceğini ileri sürmüşlerdir. bkz. Teosofi, Bağı, Teürji, Ruhçağrıcılık, Gizemcilik, Gnostikler.