Ayıklama.
Ayıklama.
(Fəlsəfə Sözlüğü) :
(Os. Istıfa, Fr. Selection, Al. Selektion, İng. Selection, İt. Selezione). Değerlinin sürüp değersizin yok olması... Jean Lamarck (1744-1829) ve Robert Malthus'ün (1766-1834) de ele aldıkları ayıklama olayını, Charles Darwin (1809-1882) evrim kuramıyle tanıtlamaktadır. Darwin'e göre, yaşama kavgesı bir doğal ayıklamayla (selection naturelle) sürüp gider, koşullara en iyi uyanlar yaşarlar. Çağdaş fizyoloji de örneğin insan ayıklamasının tohumlardan başladığını tanıtlamaktadır. Bir insanın meydana gelmesi için iki yüz yirmi beş milyon erkek tohumu sekiz saat süren bir yarışa girişmektedirler. Kadın yumurtası karanlık bir köşede gizlenmiştir. İki yüz yirmi beş milyon yarışçı arasında hangisi amaca daha önce varır ve yumurtayı gizlendiği köşede bulabilirse doğacak çocuğu o meydana getirecektir. Kazanan, en güçlü ya da en değerlidir. Çünkü en iyi koşucu, en iyi bulucu ve en iyi delici olarak üç sınavda da başarıya ulaşmıştır. Bir insan meydana getirmek için geriye kahan ve başarıya ulaşamamış bulunan iki yüz yirmi dört milyon dokuz yüz doksan dokuz bin dokuz yüz doksan dokuz insan olanağı böylece ayılanmış olmaktadır. Ayıklama yasası, doğanın her alanında aynı ilkeyle işlemektedir. Değer ölçüsü, içinde bulunulan ortam ve koşullarla belirlenir. Doğal olaylarda olduğu gibi, toplumsal olaylarda da işleyen ayıklama yasasının gerçek nedenleri diyalektik maddecilikle gün ışığına çıkarılmıştır. bkz. Darvincilik, Evrimcilik, Dönüşümcülük.