İslâm Atomculuğu.


"İslâm Atomculuğu." Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

 Philosophische Wörterbuch

İslâm Atomculuğu.

( Philosophische Wörterbuch) :
Ebû Hâşim'in öğretisi... Mûtezile okulundan yetişen Basra'lı Ebû Hâşim ve yandaşları, X. yüzyılda, evrendeki bütün nesnelerin küp biçiminde küçük atomlardan meydana geldiğini ileri sürmüşler ve bu atomlara cüz'ü lâyetecezza ve kimi yerde de cevher-i fert adını vermişlerdir. (bkz. Ebû Raşit Nişâbûrî, Kitab-ül-mesâil filbilâf-i beyn-el-Bâsirîn vel-Bağdâdîn). Ebû Hâşim'e göre bu bölünmezler Tanrı tarafından yaratılmamışlardır, uzayda özel bir uzam kaplarlar ve ilinekleri kabul etmek yeteneğini taşırlar. Tanrı onları vücut haline getirerek zorunlu ilineklerle donatmıştır. Bu bölünmezler var edilmedikleri gibi yok da edilemezler, belki evren yok olduğu zaman ve evrenle birlikte bütünlükleriyle yok olabilirler. Daha açık bir deyişle, bütün varlıkları meydana getiren bu atomlar tek tek yok olmazlar, ilksizden sonsuza kadar kalıcıdırlar. İslâm felsefesinin bu özgür özdekçi anlayışına Eş'arîlik karşı çıkmışsa da bu gerici ve tutucu okulun büyük izdaşı İmam Bakıllânî, atomculuğu İslâm Tanrıbilimiyle uzlaştırmaya çalışmıştır.Kelâmcı Bakıllânî, bu atomların zamanın an'ına benzediğini, özel biçimleri ve boyutları olmadığını, ancak birçoğu bir araya geldiğinde üç boyutlu bir uzay meydana getirebileceklerini ileri sürmüştür. bkz. Atom, Atomculuk, Dehriyyun, Eş'arîlik, İslâm Felsefesi.