Erkincilik.


"Erkincilik." Kelimesi için arama sonuçları

Fəlsəfə Sözlüğü

Erkincilik.

(Fəlsəfə Sözlüğü) :
(Os. Serbesttiyye, Fr. Liberalisme). Devletin ticaret yapmamasını ve ekonomik olana karışmamasını yeğleyen öğreti... Kronolojiksırada ilk kez erkinciliği bir İslâm düşünürü, İbni Haldun (1334-1406) savunmuştur. İbni Hakdun'a göre devletin ekonomi alanına el atması ticaret düşünce girişkenliğnii baltalar ve toplum ekonomisini sarsar. Tek üretici gücün toprak ve tek üretici sınıfın çiftçi sınıfı olduğunu ileri süren fizyokratlar da liberaldirler: Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler(laissez faire,laissez passer).. Erkinciliğin en ünlü kuramcılarından Adam Smith (1723-1790) şöyle demektedir: Kişiler, anamallarını kendilerin en çok verim sağlayacak biçimde kullanırlar. Kamu yararını geliştirmek niyetinde olmadıkları gibi kamu yararının nasıl geliştiğini de bilmezler. Ama kendi çıkarlarını gerçekleştirmeye çalışırken gizli bir el niyetleriyle ilgili olmayan amaçlara hizmet etmelerini sağlar. Kendi çıkarlarını kovalarken toplumun çıkarını da korumuş olurlar... Smith'in sözünü ettiği bu gizlielin kimin eli olduğu ortaya çıkmadan yüzyıllarca önce bile erkincilik tam anlamıyle gerçekleştirilememiş ve devletin çeşitli biçimlerde müdahale ve yardımı her zaman istenmiştir. Örneğin Amerikalı Profesör Paul A. Samuelson şöyle demektedir: New York'a sürekli bir mal akımı olmasa kent bir hafta içinde aç kalır. Bu kentte yaşayan on milyon kişinin, sistemin günün birinde bozulacağını düşünerek uykuları kaçmaz mı? New York'luların rahat uyku uyumaları için devlet bu mal akımını garantilemelidir... Erkinci ekonominin en yeni kuramcılarından John Maynard Keynes (1883-1946) şöyle demektedir: Ulusal geliri belirleyen tüketim ve yatırım harcamaları arasındaki optimal dengeyi ancak devlet bu çizgide tutabilir. Devlet, özel sektörün kârsız bulduğu alanlarda yatırım yapmalıdır ki tüm kullanma (istihdam) gerçekleşebilsin. Az gelirli sınıfları koruyarak tüketimi artırmak ve böylelile yatırımlara imkan hazırlamak da devletin görevi olmalıdır. Düşük kullanma halinde de işsizleri beslemek devlete düşer.