Dönüşümcülük.
Dönüşümcülük.
(Fəlsəfə Sözlüğü) :
(Os. İstihâliyye, Fr. Transformisme, Al. Transformismus, İng. Transformism, İt. Transformizmo). Canlıların çevreye uyarak değiştiklerini ileri süren öğreti... Lamarck'ın bilimsel olarak ileri sürdüğü ve Darwin'in yeni katkılarla güçlendirdiği bu kuram, ilkin, kuramsal alanda Diderot (1713-1784), Robinet (1723-1789) ve Charles de Bonnet'nin (1720-1793) savundukları bir düşüncedir. Jean Lamarck (1744-1829) ve Charles Darwin (1809-1882) de kuramlarıyle dönüşümcülüğü güçlendirmişlerdir. İngiliz düşünürü Alfred Russel Wallace da, Darwin'den bir yıl önce 1858'de yayımladığı bir yapıtla, aynı görüşü ileri sürmüştü. Dönüşümcülüğe göre türler, birbirlerine dönüşmek yoluyle oluşmaktadırlar.Bu dönüşme de çevreye uymayla gerçekleşmektedir. Darwin bu dönüşümcü düşünceye soyaçekimle doğal ya da yapma ayıklama olgusunu, değişimcilik de değişinim (mütasyon, bir anda gerçekleşen sıçramalı değişme) olgusunu ekleyecektir. aynı doğrultuda bulunan bütün bu öğretiler doğanın evrimsel oluşmasını açıklamakta ve metafizik varsayımları çürütmekte temel bilgiler getirmişlerdir. Tramsformizm, Darvinizm, mutasyonizm adları altında aynı gerçeğin her biri ayrı bir parçasını meydana koyan bütün bu öğretiler evrim kuramı genel adı altında birleşirler. bkz. Evrimcilik, Darvincilik, Değişincilik, Eytişimsel Özdekçilik.