Karmatîlik.

Risultati per "Karmatîlik."

Dizionario filosofico

Karmatîlik.

 (Dizionario filosofico) :
Ütopyacı Arap kamulculuğu... Batınîlik genel adı altında toplanan içrekçilik akımı Bağdat ve Maveraünnehir'de Karmatîlik adını almıştır. Karmatîlik, IX. yüzyıldan başlayarak XII. yüzyıla kadar İslâm dünyasını sarsan, ortaklaşacılık (iştirakî) temeline dayanmış geniş bir toplumsal tepkidir. IX. yüzyılın ikinci yarısında Aşağı Mezopotamya'da köleler, efendilerine baş kaldırmışlardı. Bu baş kaldırma önceleri bastırıldıysa da toplumsal tedirginlik gittikçe daha çok büyüdü ve genişledi. Baş kaldıran Zanç birlikleri, kalabalık işçi ve rençper topluluklarının da katılmasıyle güçleniyorlardı. Kendi aralarında haberleşebilmek için gizli bir alfabe yapmışlardır. 890 yılında yeniden patlayarak uzun yıllar sürecek olan savaşları Savad'ın dışında oturan gizli şefler yönetiyorlardı (Karmata, Vasit bölgesi dilinde gizleyen anlamındadır). Vasit bölgesi dolaylarında, bu gizli şeflerden aldığı buyruklarla işe koyulan Hamdan Karmat, Kûfe'nin doğusunda gizli bir yer yaptırmıştı. Bu yerde ortaklaşa yaşanıyor, ortak sofralarda yemek yeniyor, bütün mallar ortaklaşa kullanılıyordu. Giderler, ortak bir kasadan harcanmaktaydı. Gittikçe güçlenen ayaklanmanın başarıya ulaşabilmesi için Arap aristokratlarının partizanlıklarından yararlanmak gerekiyordu. Karmatîler, bu yüzden hilâfetin Ali çocuklarına özgü bulunduğu savını bir araç olarak ortaya attılar. Gerçekte, yıkılması gereken şu ya da bu halife değil, eskimiş bir düzendi. Karmatîler, Bağdat halifelerini birkaç yüzyıl uğraştırdılar. Topraklarını bir hayli genişleterek Mekke'yi bile ele geçirdiler. Karmatî baş kaldırmaları Kûfe'den başlayarak Yemen, Horasan, Suriye gibi çeşitli bölgelerde ayrı ayrı belirmiştir. Güçleri, X. yüzyılın sonlarına doğru azalmaya başladı. Bununla beraber Karmatî ilkelerini benimseyen ve onların düşünsel torunları olan Fatımîler, X. yüzyılda çok güçlü bir imparatorluk kurdular. XI. yüzyılda, Fatımîlerden kopmuş bulunan Dürzîler de Karmatî ilkelerini sürdürmüşlerdir. Karmatîlik, tarikat olarak, yedi derecelidir. Gerçeği yedinci derecede ulaşılır. Düşünsel ilkeleri us, eşitlik, ortaklaşacılık, hoşgörü temellerine dayanır. İslâm dünyasında ve daha sonra Batıda kurulan esnaf loncaları, Karmatî ilkelerinden yola çıkmışlardır. kimi yazarlar, Karmatî ilkelerinin Batı üniversitelerinin kuruluşunu hazırlayıp etkilediğini ileri sürmektedirler. bkz. Bâtınîlik, İçrekçilik, Gizemcilik, Kaba Kamulculuk.
Ricerche per parole chiave Turkish - French Dict. ılık (180226k) Turkish - Germany Dict. çüş (94969k) Turkish - French Dict. açık (78061k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70100k) Turkish - French Dict. ırmak (67796k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55899k) Turkish - French Dict. çatı (55593k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54952k) Turkish - French Dict. balık (53013k) Turkish - Germany Dict. ılım (51507k) Turkish - Germany Dict. hasır (51085k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50920k)