Endülüs Okulu.
Endülüs Okulu.
(Felsefe Sözlüğü) :
İslâm felsefesinde ibni Bacce (Avempace, ?-1132), İbni Rüşd (Averroes, 1126-1198), İbni Tufeyl (Abentofal, ?-1186) Endülüs Okulu adı altında toplanırlar. Amaçları usla inanı, idnsel dogmalarla felsefeyi uzlaştırmaktır. Felsefe, XII. yüz yılın başında, Eş'arriliğin ezici baskısı yüzünden, Batıya geçmek zorunda kamıştır. İspanya arapları, işe, Gazali'nin (1058-1111) bıraktığı yerden devam ettiler. Gazali, metafiziğin insan aklı için imkânsız olduğunu ve akılla inanın ancak tasavvuf alanında uzlaşabileceğini söylemişti. İbni Bacce, Gazaliyi eleştirerek, insan aklını Tanrıyı kavramak için yeterli buluyor. Tanrıdan saçılan (sudur eden) tümel akıl, gelişeş insan aklıyle algılanabilir. İbni Bacce'nin insanı büyümseyen bu düşüncesi Avrupa'da çışkunlukla karşılanmıştır. ibni Rüşd ise Aristoteles'çidir. Tanrıyı evrenin kurucusu olarak görür ve inancılığakarşıdır. İbni Tufeyl, Tanrının oğlu Hay (Hayy İbni Yakazân) adlı yapıtında tasavvufu savunmaktadır. Ona göre çoğunluğa şeriat gerekir, hakikat (tasavvuf) bilgililer içindir. İbni Tufeyl, gizemciliğin ana düşüncesine uygun olarak, toplumcudur. Soruyor: Din, mal edinmeyle eşitsizliğin doğmasına izin verdiği halde, zekât yasasını koyarak, kendi yarattığı kötülükle gene kendisi uğraşmak gibi bir çelismeye neden düşmüştür? bkz. İslâm Felsefesi.