TÜKETİM
EKSİK TÜKETİM TEORİLERİ
(Ekonomi Sözlüğü) :
Ekonomideki toplam üretimin maliyetleri karşılayacak fiyatlardan satılamamasını (normal kar dahil) tüketimin düşüklüğüne bağlayan teoriler. Tüketim eksikliği üretimin de azaltılmasına ve işsizliğin yükselmesine neden olur. Böylece iktisadi büyüme oranı düşer.Eksik ütüketim teorisyenlerine göre tüketimin azalması tasarrufların ve dolayısıyla yatırımların çoğalması demektir. Gömüleme (iddihar) sözkonusu değildir. Eksik tüketim durumu ortaya çıkınca tasarruflar ve yatırımlar artar. Yatırım artışı ise sonraki dönemde kapasite artışına neden olur. Böyle olunca üretimin tamamının satılabilmesi için tüketimin yükselmesi gerekir. Eğer yükselmezse, kapasite kullanım oranları düşürülür, ama tasarruf-yatırım eşitliği sürmektedir. Eksik tüketim sorunu gelir dağılımından kaynaklanmaktadır. Farklı sınıflar, farklı tüketim eğilimlerine sahiptir. O nedenle gelirin tüketim eğilimi düşük sınıflara doğru dağılması eksik tüketime neden olur, tüketim eğilimi yüksek sınıflara doğru dağılması ise eksik tüketimin çapını azaltır. Bazı Marxist ya da Marxizme yakın iktisatçılara göre bu noktada kapitalizmin yapısal çelişkisi ortaya çıkmaktadır: Kapitalistler karlarını artırmak için ücretleri düşürmek isterler. Bu eksik tüketime neden olur, eğer ücretler artarsa bu kez yatırımlar azalacağından ekonominin büyüme oranı düşer. Optimal ücret oranını belirleyecek bir mekanizma ise sistemde yoktur.
FİYAT-TÜKETİM EĞRİSİ
(Ekonomi Sözlüğü) :
Tüketicinin kullandığı iki maldan birinin fiyatındaki değişme sonucu tüketicinin yeni denge durumunu gösterir. Fiyattaki değişimin tüketici dengesine olan etkisini incelerken gelir düzeyinde bir değişme olmayacağı varsayılacaktır. Tüketicinin geliri sabit iken, satın aldığı mallardan birinin fiyatındaki değişme sonucunda bütçe doğrusu yer değiştirmektedir.Şekilde Y malı fiyatı sabit iken X malı fiyatının düştüğünü varsayalım. Bu durumda tüketici eskiye oranla daha çok X malı satın alabilir. Bütçe doğrusu başlangıçta KL, iken KL konumuna gelir. Başlangıçta denge noktası U, farksızlık eğrisinin KL bütçe doğrusuna teğet olduğu D noktasıdır. X malı fiyatının düşmesi sonucunda yeni denge noktası ise D olur. Bu noktada U2 farksızlık eğrisi KL2 bütçe doğrusuna teğet olmaktadır. D1 ve D2 noktalarının birleştirilmesinden oluşan eğriye fiyat-tüketim eğrisi adı verilir. Fiyat-tüketim eğrisi tüketicinin satın aldığı mallardan birinin fiyatındaki değişme durumunda tüketiciye en yüksek tatmin sağlayan mal bileşimlerini göstermektedir.(Şekil 9 Orijinal kitapta 84. sayfada)
GÖSTERİŞ GÜDÜSÜYLE TÜKETİM
(Ekonomi Sözlüğü) :
Thornstein Veblen tarafından ileri sürülmüştür. Veblene göre gösteriş güdüsüyle yapılan tüketim ve israf, üst tabaka statüsünün sembolüdür. Rekabet duygusu ve prestij özlemi, insanları gereksiz harcamalara yöneltmektir. Gösteriş güdüsüyle yapılan tüketimin amacı rasyonel bir ihtiyacın tatmini değil çevreyi etkilemektir.
MARJİNAL TÜKETİM EĞİLİMİ
(Ekonomi Sözlüğü) :
Gelir değişmesi nedeniyle tüketim harcamalarında meydana gelen değişmenin (?C), gelirde meydana gelen değişmeye (?Y) oranı. Marjinal Tüketim Eğilimi (C);C = ?C/?YKeynes tarafından geliştirilen marjinal tüketim eğilimi kavramı çoğaltan (çarpan) kavramı ile birlikte Keynezyen Gelir Teoırisinin temelini oluºturur. Keynese göre fertlerin gelir seviyesi yükseldikçe, marjinal tüketim eğilimi azalırken, marjinal tasarruf eğilimi artmaktadır.(Ayrıca, bk. Marjinal Tasarruf Eğilimi)
ORTALAMA TÜKETİM EĞİLİMİ
(Ekonomi Sözlüğü) :
Bir ekonomide çıkartılan gelirin ne kadarının tüketime ayrıldığını gösteren oran. C tüketimi, Y geliri göstermek üzere ortalama tüketim eğilimi C - Y olarak formülleştirilir.