İKTİSADİ SİSTEMLER
İKTİSADİ SİSTEMLER
(Dictionnaire des sciences économiques) :
Bir ulusal ekonomi içinde tüketim ve üretim veya mallar ve ihtiyaçlar arasındaki dengeyi en etkili biçimde gerçekleştirme iddiasında olan işlevsel bütünlük. Ortak amaç insanların sonsuz ihtiyaç ve taleplerini sınırlı olanaklarla karşılamaktır. Amaçlara ulaşabilmek için başvurulan araçlar ise, zaman ve mekan içinde değişmişlerdir.iktisadi sistemler yelpazesinin bir ucunda bireyci görüş vardır. Bu görüş, savunucularına göre toplumu meydana getiren herkes tutarlıdır. Kişisel yararlar üstüne kurulu sistemde en verimli kesimler bulunup çıkarılacak, bu da toplumun bir bütün olarak kalkınmasını sağlayacaktır. Kapitalizm adı verilen bu sistemin bugünkü örneği olarakABD gösterilebilir. Yelpazenin öteki ucunda toplum çıkarlarının kişisel çıkarlar üstünde tutulduğ sistem vardır. Orada ekonomik yaşamın örgütlenmesi, planlanması ve yürütülmesi toplumun elindedir. Birey; geçimini toplumsal bir kurumda çalışarak sağlar. Sözkonusu sistemin en son aşamasında birey, toplumsal ürüne yetenekleri oranında katılacak ve bunun karşığlında toplumsal üründen ihtiyaçları oranında payını alacaktır. Bu aşamaya gelindiği zaman komünizme de varılmış olmaktadır.Bu yelpazenin en uç noktalarına ulaşılması imkansızdır. Ancak bu noktalara yakın uygulamalar vardır. Aynı zamanda bu yelpazenin ortasında bazı biçimler de vardır ki, bunlarda toplum ve bireyin biribirleriyle ilişkileri ve birbirlerine oranları değişiktir.iktisadi sistemler, tarihsel oluşum içinde sürekli değişim göstermişlerdir. Bunda yasama organları tarafından çıkarılan kararlardan, halkın gelenek ve göreneklerinin değişimine kadar her şeyin etkisi vardır. Ekonomik kurumlar, yaratılma, yıkılma, değiştirilme ve yeniden düzenleme süreci içinde biçim değiştirirler.