öncül


Risultati per "öncül"

Turco - Dizionario Tedesco

öncülük

(Turco - Dizionario Tedesco) :
e Führerschaft.
Dizionario filosofico

Bergsonculuk.

(Dizionario filosofico) :
bkz. Sezgicilik.
Dizionario filosofico

Çoktanrıcı Yeniplatoncular.

(Dizionario filosofico) :
Yunan düşünürlerinden Porfirios (İ.Ö. 233-304), Jamblikos (İ.Ö. 283-333) ve Proklos (İ.S. 412-485) Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında çoktanrıcılığı sürdürmeye çalışan yeniplatonculardır. Çoktanrıcı yeniplatonculara göre saltık (mutlak) hiç bir zaman bilinemez ve onunla hiç bir ilgi kurulamaz. Gerçek varlıklar, üç basamakta toplanan ve sayıları pek çok olan tanrılardır: Anlıksal tanrılar (neoroi), evrenüstü tanrılar (hyperkosmoi), evrenle karışmış tanrılar (egkosmoi) insanlarla ilgilenirler. Gerek insanların ve gerek nesnelerin yönetiminde bu tanrıların üstünde hiç bir güç yoktur. Bu tanrılar sisteminde her basamakta üçer tanrıdan dokuz tanrı bulunur. Çoktanrıcı yeniplatoncuların bu üç üçüzlü (triple ternaire) öğretilerinin kökü, eski Mısır mistisizmindedird. Yahudi mistisizminde de (kalaba) bu üçlemeler vardır. Öyle anlaşılıyor ki insanlar, ilk düşüncelerden beri, diyalektik üçlemenin (tezantitez-sentez) sezisi içindeydiler. Örneğin Yahudi mistisizminde lütuf, adalet ve bunların bireşimi güzellik bir üçlemedir (ikinci üçleme, töresel evren).
Dizionario filosofico

Öncül.

(Dizionario filosofico) :
(Os. Mukaddem, Fr. Premisse, Al. Praemisse, İng. Premiss, İt. Premessa). Bir tasamın sonucu hazırlayan ilk iki önermesinden her biri... Birincisine büyük önerme (Os. Kübra, Fr. Majeure, Al. Major, İng. Major, İt. Maggiore), ikincisine küçük önerme (Os. Suğra, Fr. Mineure, Al., İng. Minor, İt. Minore) denir. Deyim, bu iki önermeyi birden belirtmek için çoğul olarak (öncüller) kullanılır. Örneğin "bütün insanlar akıllıdır" birinci öncülüyle "Ahmet insandır" ikinci öncülü "Ahmet de akıllıdır" vargısını gerektirir. bkz. Tasım, Önerme, Vargı, Mantık.
Dizionario filosofico

Pironculuk.

(Dizionario filosofico) :
(Os. Pironiyye, Fr. Pyrrhonisme, Al. Pyrrhonismus, ing. Pyrrhonism, İt. Pirronismo). Antik çağ Yunun düşüncesinin büyük şüphecisi Pyrrhon'un (İ.Ö. 365-275) öğretisi... İlk şüpheciler bilgicilerdir (sofizm). Ama şüphecilik bir felsefe çığırı olarak Pyrrhon'la başlar. yrrhon, Sokrates-Platon-Aristoteles üçlüsünün ortak çabayla kotarıp yerleştirdikleri bilgi tutkusuna karşı bir tepki olarak belirmiştir. Pyrrhon'a göre nesnelerin özü anlaşılamaz, bu bakımdan bilgi olanaksızdır. Hiç bir düşünce yoktur ki tersi de tanıtlanamasın. Bilgiyi ne doğrulamalı, ne de yadsımalıdır, kuşkulanmak yeter. Yapılacak tek ve en doğru iş yargıdan kaçınmaktır. Biz ancak nesnelerin görünülerini tanıyabiliriz, eylemlerimizi bu görünülerle düzenleyebiliriz ki bu da bize yetmelidir... Elis'li Pyrrhon'un öğrencisi Philius'lu Timon (İ.Ö. 320-230) da dostu ve öğretmeninin bu düşüncelerini sürdürmüştür. Timon'a göre amaç, mutluluğa (ataraksiya) varmaktır, yararsız tutkulardan sıyrılarak doğal yasaya uygun olarak yaşamakla yetinmelidir. Dogmacılığı iyice sarsan şüpheciliğin en ilgi çekici düşünürü İsa'dan sonra I. yüzyılda yaşadığı sanılan yenipironculuğun kurucsuu Ainesidemos'tur. Pironculuk Üstüne Sekiz Kitap adlı bir yapıt bırakan Knossos'lu Ainesidemos, Pyrrhon'un düşüncelerini kendi düşünceleriyle güçlendirerek şaşartıcı kanıtlar ileri sürmüş ve zaman zaman diyalektik gerçekliğe yaklaşmıştır. Ainesidemos, sofistlerden ve Pironculardan sonra, antik çağın dogmacılığa karşı üçüncü büyük tepkisidir... Tarihsel süreçte zorunlu bir aşama olan Pyrrhon şüpheciliği, gerçekte törebilmsel bir öğretidir. Pyrrhon'un amacı bireysel mutluluğu sağlamaktı. Bunun için de, gerekli bilimsel verilerden yoksun bulunan insan düşüncesinin, çelişik sorunlarla spekülasyon yaparak kendini boşu boşuna tedirgin etmesinden kurtarıp nesneler üstüne kesin yargılardan kaçınılması yoluyle ruhsal dinginliğe ulaşmasını öğütlemişti. Bu şüphecilik, zorunlu olarak, nesnel gerçekliğin bilinemeyeceğini dilegetirir ve bilinemezciliğe varır. bkz. Şüphecilik, Yeni Pironculuk, Akademi Şüpheciliği, Bilinemezcilik, Yeni Akademi.