ılık
Algıcılık.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. İdrâkiyye, Fr. Perceptionnisme, Al. Perceptionnismus, İng. Perceptionism, İt. Percepzionismo). Nesnelerin oldukları gibi algılandıklarını ileri süren öğretilerin genel adı... Descartes ve Berkeley'e karşı olarak Reid, Hamilton, Cousin, Schopenhauer, Spencer, Bergson bu anlamda algıcıdırlar. bkz. Algı.
Anamalcılık.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Sermayedarlık, Fr. Capitalisme). Anamala dayanan üretim biçimi... Tarihsel özdekçiliğe göre anamalcı üretim biçiminde artık-değer, anamala eklenerek anamalcılığı geliştirir ve sonunda emperyalist etkelciliğe dönüştürür. Anamalcılığın kaçınılmaz ve uyuşturulmaz çelişkisi (antagonizm) işveren-işçi çelişkisidir. Çünkü anamalcı düzeyde işveren zorunlu olarak en az geçim, en çok iş saatı (en çok kâr)nı gerçekleştirmeye çalışır, buysa işçinin bedensel gücüyle sınırlıdır. Bu yüzden anamalcılık, belli bir çizgide, zorunlu olarak kendi üstüne çevrilir ve baş ilkesi olan serbest rekabet tam karşıtı bulunan tekelciliğe dönüşür. Daha açık bir deyişle anamalcılık sömürecek yeni alanlara yönelir ve ilk adımda kendi güçsüz kurumlarını sömürür, yok eder. bkz. Tarihsel Özdekçilik, Anamalın Organik Bileşimi, Tekelci Anamalcılık.
Anglikancılık.
(Philosophical Dictionary) :
(Fr. anglicanisme). İngiliz Protestanlığı... Alman Protestanlığı, Fransız Protestanlığı Kalvenizmin aracılığıyle İngiltere'ye geçerek Anglikancılığı doğurmuştur. bkz. Kalvincilik, Röformasyon Hıristiyanlık.
Anlıkçılık.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Zihniyye, Fr. Intellectualisme, Al. Intellectualismus, İng. Intellectualism, İt. Intellectualismo). Bütün varlıkları anlıksal temele indirgeyen öğretilere verilen genel ad... Özellikle metafizik öğretiler bütün varlıkları tümellere, genel kavramlara indirgerler. Bu anlamda Platon, Descartes, Spinoza, Leibniz, Wolf, Hegel gibi birçok düşünürlerin sistemleri anlıkçıdır. Bu sistemler şöyle özetlenebilir: Varlık düşünceden doğmuştur ya da düşünceden başkabir şey değildir... Bacon bu deyimi doğaya ve deneye sırt çevirmiş spekülatif felsefe okullarının tümü için kullanmaktadır... Bir başka anlamda, aklı iradeden üstün tutan Aquino'lu Thomas da anlıkçıdır.
Asalakçılık.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Tufeyliyye, Fr. Parasitisme, Al. Schmarotzerleben, İng. Parasitism). Başkalarının sırtından geçinmecilik... Tarihsel özdekçiliğe göre anamalcılık düzeni, ekonomik asalakçılıktır (parazitizm). Emperyalizm, geri kalmışların sırtından geçinmektedir. "Emperyalist devletlerin proleteryasının imtiyazlı bir zümresi de yüz milyonlarca uygarlaşmamış insanın sırtından geçinir". Mali oligarşinin gerçekleştirdiği bu düzen, anamal (sermaye) ihracı yoluyle, birçok kişilere hiç çalışmadan sadece hisse senedi kuponu keserek yaşamak imkanını sağlamıştır. Liberal yazarlardan J. A. Hobson'a göre de, "Egemen devletler, kendilerine bağımlıü lkeleri kendi egemen sınıfını zenginleştirmek ve alt sınıfları uslu durmaları için uyutmak amacıyle ekonomik parazitizme baş vurmuşlardır". Hobson, aynı anlamda Batı parazitizmi deyimini de kullanmaktadır: "Batı Avrupa'nın büyük bir kısmı, bugün Batı Avrupa'nın kimi bölgelerinin -örneğin Fransız Riveyarası, İtalya ve İsvciçre'nin turistlerin uğrak yeri olan kısımlarının- manzara ve karakterine bürünecektir. Doğudan kâr ve hisse alan küçük zengin aristokrat topluluklarıyle onlardan biraz daha kalabalık bir tüccarlar ve profesyonel memurlar topluluğu ve mamul ürünleri tamamlama sanayii ile ulaştırma hizmetlerinde çalışan daha da kalabalık bir işçiler ve yardımcılar topluluğu... Belli başlı endüstri kolları ortadan silinecek ve yan mamul ürünlerle besin ürünlerinin büyük çoğunluğu Asya ile Afrika'dan Avrupa'ya akmaya başlayacaktır. İşte Batılı devletler arasındaki daha geniş bir anlaşmanın bize sunduğu imkan böylesine bir Batı parazitizmidir. Böyle bir imkan gerçekleşirse, üstün sınıfları Asya ve Afrika'dan büyük bir haraç alacak ve bu haraç sayesinde artık eskiden oludğu gibi tarım ve sanai ürünleri üretmekle uğraşmayıp büyük çapta bir memur kitlesi besleyen ayrı bir egemen uluslar topluluğu ortaya çıkacaktır". bkz. Tekelci anamalcılık.