ılık


Resultados para "ılık"

Diccionario filosófico

Bilinircilik.

(Diccionario filosófico) :
bkz. Gnostikler.
Diccionario filosófico

Bilmesinlercilik.

(Diccionario filosófico) :
(Os. Zulmet-i cehli iltizam, Fr. Obscurantisme). Belli sınıfların belli bilgileri bilmemeleri gerektiğini savunan siyasa... 1789 Fransız devriminden doğan özgür düşüncelere karşı koyanlara verilen ad. Genellikle bilimin (ışığın) yayılmasına engel olmak. bkz. Bilgi, Bilim, Özgürlük.
Diccionario filosófico

Bircilik.

(Diccionario filosófico) :
(Os. Vahdetiyye, Fr. Monisme, Al. Monismus, İng. Monism, İt. Monismo). Her alandaki çoklukları birliğe indirgeyen öğretilere verilen genel ad... Özellikle ruh ve maddeyi bir sayanlar bircidirler. Bu anlamda Spinoza, panteistler, Doğu ve Batı mistikleri, vülger maddeciler birci sayılırlar. Bircilik, ruh ve maddeyi birbirinden tüm ayrı sayan ikiciliğe (ilk ikici: Anaksagoras) karşıdır. bkz. İkicilik, Çokçuluk.
Diccionario filosófico

Bireycilik.

(Diccionario filosófico) :
(Os. Ferdaniye, Fr. Individualisme, Al. Individualismus, İng. Individualism, İt. Individualismo). Bireyi baş gerçek olarak öne süren dünya görüşü... Bireyci dünya görüşü, metafizik dünya görüşünün yanıda ve eytişimsel özdekçi dünya görüşünün karşısında yer alan, üç dünya görüşünden biridir. Rönesansla ortaya çıkmış ve çökmeye yüz tutan metafiziğin yerine geçerek Tanrılık baş gerçeğin yerine bireyi geçirmiştir. Bireycilik, evreni ve evrensel olayları birey açısından görür, somut bütünü bireysele indirgemek için soyutlar ve bireysel olarak inceler, somut bütünü meydana getiren karşılıklı ilişkileri önemsemez. Bireycilik, bireyi ya da bireyseli toplumdan ya da toplumsaldan üstün tutan öğretilerin tümünü kapsar. Toplumbilimde devletçiliğe karşı anlamdadır, bu anlamda da amaç toplum değil bireydir, çünkü toplum bireylerden kuruludur ve bireyler tek tek başarılı olurlarsa toplum da bütünüyle başarılı olur... Bireycilik kimi yerde maddeci görünüşüne rağmen sübjektif bir ruhçuluk temeline dayanır. Örneğin çağdaş varoluşçuluğa göre (egzistansiyalizm) tek gerçek, bireyin varlığıdır. bireyin varlığı dışında objektif bir gerçeklik yoktur. Dışımızdaki varlıkları gerçek kılan bireyin bilincidir. Varlık, böylece düşüncede (idealizm) temellenmektedir... Olguculuk (pozitivizm) gibi bireyci öğretilerse, metafiziğe sırt çevirme çabalarına rağmen, sonunda yeni bir din gereğine ulaşmaktadırlar. Çünkü onlar için bilimsel olgu, bireysel algılardır. Bireysel algılarsa olgucuları zorunlu olarak öznel ruhçuluğa götürür. Özet olarak bireycilik, birey-insan'ı toplumun karşısına koyar ve birey insanın ancak toplumsal ilişkileriyle belirlenmiş, eşdeyişle bireyleşmiş olduğunu görmezlikten gelir. Buysa özel mülkiyetin gerçekleşmesiyle meydana çıkmış, özel çıkarların toplumsal çıkarlara üstünlüğü görüşüne dayanır. Bütün bireyci öğretilerin amacı, bireysel olanın toplumsal olana karşı korunmasıdır. bkz. Toplumculuk, Metafizik, Eytişimsel Özdekçilik, Biricik, İnsanüstü, Varoluşçuluk, Burjuva Felsefesi.
Diccionario filosófico

Canlı Özdekçilik.

(Diccionario filosófico) :
(Os. Heyulâ-yi hayvaniyye, Fr. Hylozoisme, Al. Hylozoismus, İng. Hylozoism, İt. Ilozoismo). Özdeği kendiliğinden canlı sayan öğreti... Antik çağ Yunan düşüncesinin ilk düşünürleri Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes özdeği (madde) kendiliğinden canlı saydıklarından ötürü bilimsel bir doğrultuda bulunmaktadırlar. Ancak bu onlar için doğal bir şeydi ve cansızlık kavramı henüz belirmemiş bulunuyordu. Thales'e göre her şeyin anası, kökü, ilki (arşe) su özdeğiydi. Su özdeği öylesine canlıydı ki her şey ondan türüyor ve oluşuyordu. Anaksimandros bu ilki, sınırsız ve belirsiz bir canlı özdek olarak niteledi. Ana özdeğin canlı olması gerektiğinin bilincine varmış bulunan ilk düşünür Anaksimenes'tir. Anaksimenes böylelikle cansızlık düşüncesini de uyandırmış olmaktadır... Stoacılar da bu anlamda canlı özdekçidirler, çünkü doğayı canlı sayarlar... Leibniz'in monatları da birer canlı özdektir. bkz. Can ve Tin, Canlıcılık, Özdek, Özdekçilik, Monatçılık.