İLİK

Results for "İLİK"

Philosophical Dictionary

Yeni Kantçılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev tenkidiyye, Fr. Neo-Kantisme, neo-criticisme). Eytişimsel ve özdekçi yanından yoksun idealist Kantçılık anlayışları... XIX. yüzyılın sonlarına doğru "Kant'a dönüş" sloganıyle ileri sürülmüştür. Kantçılık ya da eleştiricilik adları altında Alman düşünürü Kant'ın sistemi, idealist bir yapı içinde yükselmiş bir çeşit "utangaç özdekçilik" olmakla beraber birçok düşünceleri geniş çapta etkilemiş bir akımdır. XIX. yüzyılda yeni eleştiricilik ya da yeni Kantçılık adı altında Almanya'da Albert Lange (1828-1875) ve Fransa'da Charles Renouvier'nin (1815-1903) öncülükleriyle Hermann Cohen (1842-1918) ve izdaşlarında beliren olgucu bir yapı içinde canlanmıştır. Yeni Kantçılık da, eski idealist gerçekçiliği diriltmeye çalışan yeni gerçekçilik gibi, bir çeşit yeni olguculuk (neo pozitivizm) karakterindedir. Daha açık bir deyişle yeni Kantçılık "Auguste Comte'tan temizlenmiş bir olguculuk"tur. Yeni Kantçılık da, özet olarak, öşyel der: Olaylardan başka hiç bir şeyi bilemeyiz; bilim olayları incelemekle yetinmelidir... Liebmann, J. Volkelt, A. Riehl, H. Cornelius. H. Cohen, P. Natrop. E. Cassirer, A. Lieber, Windelband, Rickert, Lask gibi birçok düşünürler bu anlamdaki yeni Kantçılığı savunmuşlardır. Lange'nin önderliğindeki Alman yeni Kantçılığı Kant'ın usçuluğuna, Renouvier'nin önderliğindeki Fransız yeni Kantçılığı Kant'ın töreciliğine önem vermiştir. Özellikle Lange'nin düşünceleri, ideailst kafalardaki bulanıklığı belirtmek bakımından yeterli bir örnektir. Lange'ye göre özdekçilik bilimsel bir yöntem olmakla yetindiği sürece doğrudur, nesnelerin kendiliklerini açıklamak gibi bir kuruntuya kapılınca yanlış bir yola girmektedir. Çünkü özdek dediğimiz şey, sonuç olarak, düşüncemizin tasarımlarından ibarettir. Bu yüzden de asıl gerçeklik materyalizmde değil idealizmdedir. Kaldı ki idealizm, insanın mutluluğu için de gereklidir. Bilim, kendiliğinde şey'i bilemez. Özdekçilik de, bu yüzden, sadece olaylarla uğraşan bir bilim olarak kalmalıdır... XIX. yüzyılda, bu Kantçı-olgucu yeni görüş, Claude Bernard (1813-1878), Dubois Reymond (1818-1896), Helmholtz (1821-1894), Wilhelm Wunt (1832-1920), H. Taine (1828-1893), E. Renan (1823-1892), Scherer (1815-1889) gibi pekçok ünlü bilgin ve düşünürü etkilemiştir. Yeni Kantçılık, Marbourg okuluyle (Cohen, Natorp, Cassirer) Baden okulunda (Windelband, Rickert) geliştirilmiştir. bkz. Eleştiricilik, Kantçılık, Marbourg Okulu, Yeni Olguculuk, Yeni Gerçekçilik.
 Philosophical Dictionary

Yeni Lamarkçılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Lamarkiyye, Fr. Neo-Lamarckisme). Ayıklamayı yadsıyan ve evrimi sadece fizyolojik süreçle açıklamaya çalışan idealist ve mekanikçi evrim anlayışı... Mekanik ve psikolojik Lamarkçılık anlayışları özellikle E. Cope ve H. Spencer tarafından geliştirilmiştir. Cope'a göre örgenlerin gelişmesi mekaniktir ve evrim bir yaratıcı ilkeyle yönetilmektedir. Spencer'e göre evrim, canlı örgenlikle çevresi arasındaki sürekli dengelenmenin sürekli olarak bozulmasıdır. Bundan başka canlı örgenlik, idealist bir ereklilik taşır, yani belli bir ereğe göre gelişir. bkz. Evrimcilik.
 Philosophical Dictionary

Yeni Pitagorasçılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Fisaguriyye, Fr. Neo-Pythagorisme, Neo-Pythagoreanisme). Roma Pitagorasçılığı... Pitagoras'ın gizli tarikatını Roma'da canlandıran, Cicero'nun çağdaşı Romalı Nigidius Figulus'un öğretisi yeni Pitagorasçılık adıyle anılır. Yeni Pitagorasçılık; Platoın, Aristoteles ve stoa öğretilerinin Pitagoras'ın gizemciliğiyle karışmasından doğmuştur. bkz. Pitagorasçılık.
 Philosophical Dictionary

Yeni Şüphecilik.

 (Philosophical Dictionary) :
bkz. Yeni Pironculuk.
 Philosophical Dictionary

Yeni Tomacılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Medrese, Fr. Neo-Thomisme, Neo-Scolastique). Katolik kilisesinin çağdaş düşüncelerle bağdaştırılmaya çalışılan resmi felsefesi... 1879 yılında Papa XIII. leon tarafından Hıristiyanlığa uygun tek felsefe olarak ilân edilen ve Jasques Maritain (1882- ) ve Etienne Henri Gilson (1884- ) gibi düşünürleri de peşine takan Yeni Tomacılık, metafizik yapısı içinde, nesnel gerçekliği savunmak iddiasındadır. Yeni Tomacılara göre nesnel gerçeklik vardır, çünkü insanın bilincinin dışındaki bütün nesneler de Tanrı tarafından yaratılmıştır. Tanrı, insana bu nesnel gerçekliği bilsin ve tanısın diye bir us (akıl) vermiştir. İnsan elbette, bilincinin dışındaki bu nesnel gerçekliği, usunun yardımıyle bilecek ve tanıyacaktır. Yeni Tomacılar, bu konuda, varoluşçuların (egzistansmiyalizm) usaaykırıcılıklarını suçlarlar ve varoluşçulara karşı insan usunu savunurlar. Bu bakımdan, örneğin bir Tanrısız varoluşçuyle bir Tanrıcı Yeni Tomacının tartışması pek eğlendiricidir. oysa Yeni Tomacıların bu usçulukları, metafizik anlamda bir usçuluktur; çünkü dinsel dogmalara aykırı bulunan bilimsel gelişmeyi usa aykırı bulmaktadırlar. Yeni Tomacılığa göre doğa, Tanrısal düşüncenin ve tarih Tanrısal amacın gerçekleştirilmesinden ibarettir. Örneğin, Yeni Tomacı İngiliz tarihçisi A. Toynbee, "Tarihin, Tanrının esrarlı eliyle yönetilmekte olduğunu" ve "yalnız din kurumunun gerçek kurtuluşu ve mutluluğu" sağlayabileceği savunmaktadır. Toynbee'ye göre, "tarih, Tanrı tarafından önceden belirlenmiştir" ve "doğaüstü bir niteliktedir". Yeni Tomacılara göre gerçeğe üç yoldan erişilir: Bilim, felsefe ve din. Ama bunun bir koşulu vardır: Bilim, metafizik felsefeye; metafizik felsefe de dine aykırı olamaz. Yeni Tomacılara göre bilim, ancak günlük gerçekleri çözümleyebilir, saltık ve yüce gerçeğe yalnız inan yoluyle ulaşılabilir. Bilimin amacı, insanı güçlendirecek kanıtlar bulmak olmalıdır. Yeni Tomacılık, töresinde de, yapısı gereği ve zorunlu olarak "her türlü adaletsizliğe karşı protestonun yerine duayı koyar". Yeni Tomacılığa göre insan bu dünyayı ydeğil öteki dünyayı düşünmeli, şu gelip geçici konukluğunda başına ne gelirse boyun eğip sonsuz hayatı düşlemelidir... 1889 yılında Belçika'nın Louvain Üniversitesinde kurulan Felsefe Entitüsü ve D. Mercier, De Wulf gibi profesörlerinin yönettiği Revue Neo-Scolastique, Yeni Tomacılığın yönetim merkezidir. Seçmeci bir anlayışla Aquino'lu Thomas'nın öğretisini Kant, Schelling ve Hegel idealizmleriyle kaynaştırmıştır. Toplumculuğu olduğu kadar anamalcılığı da eleştirir görünerek dinsel bir toplum örneği ileri sürer ve el altından anamalcılığı destekler. Felsefeyle tanrıbilimi aynılaştıran Yeni Tomacılık, çeşitli vesilelerle papalar tarafından yayımlanan dinsel-sosyo-ekonomik genelgelerle sürdürülmeye çalışılmaktadır. bkz. Tomacılık, Hıristiyan Felsefesi.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (219920k) Turkish - Germany Dict. çüş (101395k) Turkish - French Dict. açık (84562k) Turkish - French Dict. ırmak (77321k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (74140k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (63840k) Turkish - French Dict. çatı (61651k) Turkish - Germany Dict. ılım (61391k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (60256k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (59673k) Turkish - French Dict. balık (57825k) Turkish - Germany Dict. hasır (56150k)