İLİK
ORTAKÇILIK
(Dictionary of Economics) :
Ürünün işledikleri toprağa sahip olmayan köylülerle tohprak sahibi arasında önceden belirlenmiş bir oranda ve ayni olarak paylaştırılmasını öngören işletme biçimi. Saf biçiminde yıllık ürünün yaklaşık yarısı toprak sahibine ödenir. Yarıcık deyimi ortakçılığın bu biçimi için kullanılmaktadır. Kiracılıkta toprak sahibinin aldığı götürü kira üründen bağımsızken, ortakçılıkta toprak sahibi ürün kaldırıldıktan sonra önceden belirlendiği oranda payını alır. 18. yy.da özellikle Güney Fransa ve İtalyanın bazı bölgelerinde yaygın olan ortakçılık, Osmanlı Devletinde timar sisteminin bünyesinde de vardı. 17. ve 18. yy.larda timar sisteminin çözülme sürecinde ortakçılık giderek yaygınlaştı ve 19. yy. ile Cumhuriyetin kuruluº döneminde en yaygin haline ulaºti. Türkiyede 1950lerde tarım da piyasa ekonomisinin ve metallaşmanın gelişmesine paralel olarak ortakçılıktan parasal kiracılığa geçiş başladı. Sonraki yıllarda ortakçılık giderek geriledi.
PARASALCILIK
(Dictionary of Economics) :
Paranın miktar teorisi diye bilinen klasik miktar teorisini yeniden yorumlayarak geliştiren, 1960lı yıllarda ve özellikle M.Friedmanın öncülüğünde yaygınlık kazanan akım. 1940lı ve 1950li yıllarda en parlak dönemini yaşayan Keynezyen teorisinin 1960lı yıllarda gelişmiş sanayi ülkelerinde ortaya çıkan ekonomik sorunları açıklamakta ve gidermekte çaresiz kalması, monetarizmin gelişmesini güçlendirmiştir. Keynezyen teorisinin, monetarizmin gelişmesini güçlendirmiştir. Keynezyen teorisinin, ekonomik dengenin ve milli gelirin toplam harcama miktarına, fiyatlar genel düzeyinin ise gelir düzeyine bağlı olarak belirlendiği öne süren ve para politikasının kullanımına çok az yer veren yaklaşımına karşılık, monetaristler, ekonomik yaşamı etkileyen temel değişkenin parasal değişimler olduğunu ileri sürmüşlerdir. Modern Miktar Teorisi veya Friedmancılık olarak da adlandırılan monetarizmin belirgin özellikleri ve varsayımları aşağıda sıralanmaktadır:- Ekonomik yaşamı etkileyen temel faktör parasal değişmelerdir. Buna göre ekonomide üretim, istihdam, fiyatlar genel düzeyini belirleyen temel unsur para arzında meydana gelen değişimlerdir.- Para arzında meydana gelen değişimlerin ekonomiye yansıması genellikle mikro karakterdedir. Bunlar, aktif portföyünde yer alan aktiflerin fiyat ve getiri oranlarındaki değişimler nedeniyle yeniden düzenlenmesi yoluyla ortaya çıkar.- Enflasyon, para miktarındaki artışın üretimdeki artıştan daha fazla olması nedeniyle meydana gelen parasal bir olaydır.- Ekonominin istikrarını bozan etkenleri çoğu hükümetlerin izlediği maliye polititasından ve para otoritelerinin firmalar ve kişiler arasındaki farklılık oluşturucu uygulamalarından kaynaklanır. Ekonomi esas itibarıyla istikrarlıdır ve kendi haline bırakıldığında işsizlik, enflasyon gibi istikrarsızlıklar ortaya çıkmaz. Bu tür ekonomik hastalıkların nedeni ekonomiye dışarıdan, para ve maliye politikası şeklinde yapılan müdaheledir.
TEFECİLİK
(Dictionary of Economics) :
Yasal sanırın üzerinde aşırı faiz alarak borç para verme işi. Cumhuriyet döneminde 1933de çıkartılan Ödünç Para Vreme Kanunuyla açık bir tanıma kavuşmuş ve yasaklanmıştır. Yasayı değiştiren Eylül 1983 tarihli ve 90 sayılı KHKde Maliye Bakanlığından izin belgesi alınmaksızın ya da izin belgesinin iptal edilmiş olmasına karşın ödünç verme işleriyle uğraşılması ve Maliye Bakanlığınca ödünç verme iºlerinde uygulanmak üzere saptanacak faiz oranlarına uyulmaması tefecilik olarak tanımlanmıştır.
KARTILIKSIZ ÇEK
(Dictionary of Economics) :
Karşılıksız Çek , keşide edilmiş olan çekin muhatap bankada karşılığı olmaması durumudur.
BULYONİZM (KÜLÇECİLİK)
(Dictionary of Economics) :
Külçe halindeki altın ve gümüşü ülke zenginliğinin tek kaynağı kabul ederk bu madenlerin ihracını yasaklayan merkantilist görüş ve bu doğrultuda uygulanan politikalardır. Ayrıca banknot emisyonunun tam anlamıyla külçe altın karşılığı yapılmasını savunan doktrin ve bu yönde uygulanan politikalara da "bulyonizm" denmektedir.