İCARET
DIŞ TİCARET HADLERİ
(Dictionary of Economics) :
Dış ticarette ortaya çıkan kazanç ve kayıpları ölçmek için kullanılan bir kavramdır. Dış ticaret hadleri genel olarak ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarına oranıdır. Örneğin bir ülkenin ihracat fiyatları yükselirken ithalat fiyatlarının sabit kalması ya da azalması bu ülkenin dış ticaret hadlerinin iyileşmesi anlamına gelir. Tersine ihraç mallarının fiyatının ucuzlayıp ithal mallarının fiyatının yükselmesi dış ticaret hadlerinin ülke zararına işlemesine neden olur. Dış ticaret hadlerinin çeşitli tanımları vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:1) Net Değişim Ticaret Hadleri: İhracat fiyat endeksinin ithalat fiyat endeksine oranı olarak tanımlanır. En çok kullanılan dış ticaret hadleri kavramıdır. N=P/P şeklinde gösterilir.N: Net değişim ticaret hadleri.P1: İhracat fiyatları endeksi.P2: İthalat fiyatları endeksi.2) Gayrisafi Değişim Ticaret Hadleri: İthalat hacim endeksinin ihracat hacim endeksine oranı olarak tanımlanır. G=Qm/Q\ biçiminde gösterilir:G: Gayrisafi değişim ticaret hadleri.Qm: İthalat miktar endeksi.Q\: İhracat miktar endeksi.3) Gelir Ticaret Hadleri: Het değişim ticaret hadleri ile ihracat hacim endeksinin çarpımına eşittir.I = P\ / Pm.Q\ biçiminde gösterilir.I: Gelir ticaret hadleri.4) Faktör Ticaret Hadleri: Net değişim ticaret hadlerinin ihracat kesimindeki verimlilik endeksi ile çarpılmasından elde edilen tanıma tek faktörlü ticaret hadleri denir.S = P\/Pm.V\ biçminde gösterilir. Net değişim ticaret hadlerinin hem ihracat hem de ithalat kesimindeki verimilik endeksi ile çarpılmasından elde edilen tanıma çift faktörlü ticaret hadleri denir.D = P\ / Pm.V\ / VmS: Tek faktörlü ticaret hadleriD: Çift faktörlü ticaret hadleriV\: İhracat kesimindeki verim endeksi.Vm: İthalat kesimindeki verim endeksi.
DIŞ TİCARET TAKASI
(Dictionary of Economics) :
İki ülke arasında malın mal ile değişimidir. Takas ticaret, biri konvertibl paralı ve diğeri kambiyo denetimine bağlı ya da her ikisi de kambiyo kontrolü rejimi uygulayan ülkeler arasında yapılır. Sistemin özelliği; ithalatını dövizle ya da altınla ödeyebilecek durumda olamyan bir ülkeye trampa yöntemi ile dış ticaretini yürütme olanağının sağlanmasıdır.Döviz darlığı çeken ekonomilerde ithal maddelerin marjinal değeri yüksektir. Bu neden ödemeler bilançosu dengesini tutturmuş olan ülke takası ticarette rantlardan yararlanabilir. Takaslı ticaretin sakıncalı yönleri ihracatın yapay fiyatlarla gerçekleştirilmesi ve ithalatın pahalıya gelmesidir. Takas, hükümetler arasında yapılan anlaşmalar ile gerçekleştirilir. Hükümetlerin izin vermesi ile firmalar da takas anlaşmaları yapabilirler.
DIŞ TİCARET ÇARPANI
(Dictionary of Economics) :
Dışa açık bir ekonomide harcamalarda ortaya çıkan bir artışı ya da azalışın milli geliri kendisinin kaç katı arttıracağı ya da azaltacağını gösteren katsayıdır. Dış ticaret çarpanı marjinal tasarruf eğilimi (S) ve marjinal ithalat eğilimi (M) topplamlarının tersine eşittir. Dış ticaret çarpanı şöyle gösterilmektedir. = 1/s+m ihracattaki bir artış, milli geliri, ihracat artışı ile dış ticaret çarpanının çarpımı kadar arttırır. Örneğin marjinal tasarruf eğilimi s = 0.10, marjinal ithalat eğilimi m = 0.10 ve ihracat artışının 100 milyon lira olduğu bir durumda dış ticaret çarpanı 5 olarak hesaplanır. Bu nedenle ihracattaki 100 milyon liralık artış milli geliri çarpan katsayısının 5 katı yani 500 milyon lira arttırır.
HAZİNE ve DIŞ DİCARET MÜSTEŞARLIĞI
(Dictionary of Economics) :
1983te kurulmuºtur. Görevi diº ticaret politikalarini uygulamak, devletin Hazine, para, kredi ve nakit hareketleri ile iç ve dış borçlanma işlemlerini yürütmektedir. Başbakanlığa bağlıdır.
İSTANBUL TİCARET ODASI
(Dictionary of Economics) :
İstanbul Ticaret Odası kurulması girişimine Padişah II. Abdülhamidin tahta çıkmasından sonra başlandı. Önce 21 Nisan 1880de Cemiyet-i Ticariye adlı örgüt kuruldu. Cemiyet-i Ticariyenin asıl görevi Ticaret Odası kuruluşu için gerekli hazırlıkları tamamlamaktı. 14 Ocak 1882 tarihinde Cemiyet, Oda haline dönüºtürdü ve bu tarih İstanbul Ticaret Odasının resmi kuruluş tarihi olarak kabul edildi. İlk kuruluş yıllarında Karaköyde Mehmet Ali Paºa Hanında faaliyetini sürdüren Oda, 1925 yılında IV. Vakıf Hanına taºindi ve 1970 yilinda bugünkü binasina yerleºti. Bugün İTO, 140 binin üzerindeki üye sayısı ile, Türkiyenin sosyal, kültürel ve ekonomik yönde en önde gelen ilinin Ticaret Odası olarak, Türkiyenin en etkin kurumlarındandır.300ün üzerinde yetiºmiº personele sahiptir. ITOnun başlıca görevi, kuruluş kanunu olan 5590 sayılı kanun gereğince; mesleki disiplin, ahlak ve dayanışmayı koruyarak, mesleğin kamu yararına uygun olarak gelişmesini sağlamak, üyelerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleeki faaliyetlerini kolaylaştırmaktır. Bu amaçla sürdürdüğü başlıca faaliyetleri şöyle sayılabilir: Ticaret ve sanayiye ait bilgi ve istatistikleri derler, üyelerinin iç ve dış ticaret işlemlerini yürütürken gerek duydukları belgeleri verir. Bakanlıklarca Odalara aktarılan işleri yapar, genel ekonomik sorun ve olaylar hakkında ilgili mercilere görüşlerini bildirir, raporlar hazırlar, üyelerinin bir meslek grubu olarak ya da tek karşılaştıkları sorunların çözümüne yardımcı olur.