öncü

Results for "öncü"

Philosophical Dictionary

Platonculuk.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Eflâtuniyye, Fr. Platonisme, Al. Platonismus, İng. Platonism, İt. Platonismo). Antik çağ Yunan düşünürü Platon'un öğretisi... İdealcılık ve türcülük deyimleriyle de dilegetirilir. Antik çağ Yunan felsefesinde, Aristoteles'in lise'siyle birlikte akademi adı altında büyük çapta okulaşmış iki büyük idealist öğretiden biridir. Bu iki öğreti, sadece Yunan felsefesine özgü kalmayıp, tümüyle Hıristiyan felsefesini de etkisi altına almış ve yüzyıllar boyunca insan düşüncesine egemen olmuştur. Bu büyük etki, sadece Batıya özgü kalmayıp Doğuya da egemen olmuş ve İslâm felsefesini temellendirmiştir. Denilebilir ki, günümüzde insanlığın büyük bir bölümünü hâlâ etkisi altında bulunduran metafizik düşünce sistemi bu iki büyük idealist öğretinin ortak üründürü. bkz. Akademi, Aristoculuk, Hıristiyan Felsefesi, İslâm Felsefesi, Metafizik Yöntem, Yeniplatonculuk.
 Philosophical Dictionary

Politeist Yeniplatoncular.

 (Philosophical Dictionary) :
bkz. Çoktanrıcı Yeniplatoncular.
 Philosophical Dictionary

Sonculuk.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Tenahiyye, Fr. Finitisme). Her şeyin sonu olduğunu ve hiç bir şeyin sonsuz olmadığını savunan öğreti... Sonlu (Os. Mütenahi, Fr. Fini), sonsuz'un (Os. Namütenahi, Fr. Infini) karşıtı olarak bir ölçüsü ya da sınırı olan anlamındadır. Her şeyin ölçüye vurulabileceğini ve sınırlı olduğunu ileri süren Fransız düşünürü Charles Bernard Renouvier'nin (1815-1903) öğretisi bu anlamda sonculuk'tur. Örneğin antik çağ Yunan düşünürü Parmenides, uzayı (mekân) bir küre biçiminde ve sınırlı olarak tasarladığından bu anlamda soncu sayılır. Antik çağ Yunan düşünürlerinden Lentium'lu Gorgias'ın nihilizmi, başka bir açıdan, bu anlamdaki sonculuğu belirtir. Gorgias'a göre hiç bir şey yoktur, çünkü bir varlık olsaydı bunun sonsuzdan gelip sonsuza gitmesi gerekirdi. Sonsuz bir varlıksa kendine zorunlu olarak birer sınır çekecek olan mekân ve zamanda bulunmaz. Mekân ve zamanda bulunamayansa hiç bir yerde değil demektir. Öyleyse sonsuz olan yoktur, her şey sonludur ve sonu olduğu için de varlık yoktur. bkz. Sonsuz, Sonlu.
 Philosophical Dictionary

Yeni Pironculuk.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Pironiyye, Fr. Neo-Pyrrhonisme). Tropos öğretisi... Yeni Pironculuk, Pironculuğun ilk biçimine dönen ve bunu kendine özgü bir kişilikle ustaca yenileyen Giritli Ainesidemos'un öğretisinin adıdır. Bu öğretiye yeni şüphecilik ve Akademi sonrası şüpheciliği de denir. Ainesidemos, özellikle trdopos öğretisiyle ünlenmiştir. bkz. Tropos Öğretisi, Pironculuk, Şüphecilik, Akademi Sonrası Şüpheciliği.
 Philosophical Dictionary

Yeni Platonculuk.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Nev Eflâtuniyye, Fr. Neo-Platonisme). Gizemciliğe dönüştürülen Platonculuk... Platon'un idea öğretisini gizemci-tanrıcı bir düşünceciliğe dönüştüren Yeni Platonculuğun kurucusu, Ammonius Sakkas'ın İskenderiye okulundan yetişen Plotonios'tur (203-270). Plotinos'un öğretisi, her türlü özdekçiliği yadsıyan ve tüm tinciliği ileri süren katıksız idealist bir öğretidir. Plotinos'a göre evren ve insan, Tanrı'dan gelmiştir ve Tanrı'ya dönmektedir. İniş merdivininin ilk basamağında ruhlar, ikinci basamağında hayvanlar, üçüncü basamağında nesneler vardır. Çıkış merdiveninin ilk basamağındaysa anmak, ikinci basamağında sonuç çıkarmak, son basamağında mistik seziş (gizemcilik) vardır. Böylece Tanrı'dan ruh olarak çıkan nesnel varlık dünyaya inerek özdekleşiyor ve özdek olarak da esrime yoluyle yeniden Tanrı'ya dönüyor (sudur ve uruç, emanation). Tanrı, bizim düşündüğümüz hiç bir şey değildir, çünkü her şeydir. Tanrı, her şeyin iyiliğini isteyen baba'dır. İnsan ruhları, kaba özdeklere bürünmek için hayatlarını Tanrılık hayattan ayırmışlar ve yeryüzüne inmişlerdir. Çektikleri, işte bu davranışlarının cezasıdır. Plotinos'un töresine göre insanları Tanrı'ya götürecek yolun üç geçidi vardır: Sanat, sevgi, felsefe. İnsan ancak bu geçitlerden geçerek ya da bu basamaklardan çıkarak Tanrı'ya ulaşabilir (benzeyebilir). Sanatçı, ide'yi duyulur görünüşlerinde, seven kişi ruhunda, filozofsa Tanrı'da aramaktadır... Yeni Platonculuk, Platonculuğun büsbütün mistikleşmiş bir biçimidir ve bu niteliğiyle Yeni Akademi'den ayrılır. Jamblikos, Proklos gibi son Yunan düşünürlerince sürdürülen Yeni Platonculuk, Çoktanrıcı Yeni Platonculuk adıyle de anılır. Yeni Platonculuk, gerçekte, Platonculuğun Pitagorasçılık açısından yorumlanışıdır. Doğu ve Ben gizemciliğini büyük çapta etkilemiş, dinsel felsefenin temel dayanağı olmuştur. bkz. Platonculuk, Türcülük, Gizemcilik, Pitagorasçılık.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (180878k) Turkish - Germany Dict. çüş (94984k) Turkish - French Dict. açık (78104k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70116k) Turkish - French Dict. ırmak (67939k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55948k) Turkish - French Dict. çatı (55602k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54964k) Turkish - French Dict. balık (53024k) Turkish - Germany Dict. ılım (51565k) Turkish - Germany Dict. hasır (51130k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50964k)