êşîn
MUHARREM KARARNAMESİN
(Dictionnaire des sciences économiques) :
Osmanlı Devletinin dış borçlarının birleştirilmesi ve tahsili için uluslararası bir komisyon kurulmasını öngören kararname (20 Aralık 1881). Hicri takvime göre 28 Muharrem 1299da yayınlandığı için bu adla anılmıştır. İlk kez Kırım Savaşı (1853-56) nedeniyle 1954de dış borçlanmaya giren Osmanlı Devleti, zamanla bunu bir mali politika haline getirmiştir. Hükümetin 1860lardan sonra dış borç ödemeleri için sık sık başvurduğu Galata Bankerleri, 1879da alacaklarını tahsil etmek için bazı gelir kaynaklarının kendilerine ayrılmasını istemişlerdi. Böylece oluşturulan Reüsum-ı Sitte İdaresiyle tütün, ipek, tuz, damga ve balık rüsum, vergi ve öşürlerinin bir bölümü 10 yıl süreyle Galata Bankerlerine kiralandı. Bu uygulama Avrupalı banka ve bankerlerin alacaklarını daha da geciktirmiş ve Avrupa devletlerinin tepkisine yol açmıştır. Bunun üzerine 23 ekim 1880de Osmanlı Hükümeti bütün alacaklıları görüşmeyle çağırmış ve Eylül 1881de baºlayip, 3 ay süren görüşmelirin ışığında Muharrem kararnamesi hazırlanmıştır. Kararname, Rüsum-ı Sittenin kaldırılarak, yerine İngiliz, Fransız, Alman, İtalyan, Hollandalı ve Avusturyalı alacaklılarla Osmanlı Bankası ve Galata Bankerlerinin temsilcilerinden oluºan Düyun-i Umumiye-i Osmaniy Meclisi İdaresinin kurulmasını öngörmekteydi. Rüsum-ı Sittenin gelirleri Düyun-ı Umumiye İdaresine bırakılırken, İdare topladığı gelirlerden bir bölümünü yönetim harcamalarına ayıracak, gerisini dış borçların ödenmesinde kullanacaktı. Başlangıçta mali bunalıma bir çözüm bulmak amacıyla kurulan Düyun-ı Umumiye İdaresi zamanla devlet içinde devlet konumuna gelmiºtir. Muharrem Kararnamesi Kurtuluş Savaşı sonuna değin yürürlükte kalmış, Lozan Barış Antlaşmasıyla (1923) İdarenin gelir kaynakları yeniden devlete geçmiştir. (Ayrıca bk. Osmanlı Borçları, Düyun-ı Umumiye)
konomide çalışıyor görünmesine rağmen, üretime hiçbir k
(Dictionnaire des sciences économiques) :
Ekonomide çalışıyor görünmesine rağmen, üretime hiçbir katkısı olmayan işçilerin yarattığı durumdur. Genellikle az gelişmiş ülkelerde görülür. Nedeni, sermaye ve organizasyon eksikliğidir. Bir işyerinde çalışıyor görünmesine rağmen, çalışmasıyla üretimde meydana gelen artışa hiçbir katkısı olmayan işçilerin meydana getirdiği duruma verilen addır. Az gelişmiş ülkelerde, kişileri tam olarak verimli çalıştıracak koşullar bulunmadığından sürekli olarak gizli işsizlik vardır.
resin
(Médecine et Hématologie Glossaire) :
reçine
BESİN AĞI
(Glossaire de l'environnement) :
[ Food web ] Karşılıklı bağlantı içindeki besin zincirleri dizisi.
BESİN BÜTÇESİ
(Glossaire de l'environnement) :
[ Nutrient budget ] Belli bir yaşayan sistem açısından, alınan yada kaybedilen gerekli mineral besinlerin miktarlarını belirlemeye yönelik tahmin.