ÂMİL

"ÂMİL" Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

Philosophische Wörterbuch

Bayramîlik.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
XV. yüzyılın ilk yarısında Hacı Bayram Velî'nin Ankara'da kurduğu öğreti... Bânınîliğin toplumcu olmayan genel anlamının en belli örneklerinden biridir. Nakşibendîlikle Halvetîliğin birleşmesidir. Amaç, Tanrılık birliğe erişmek ve Allah düşüncesi içinde erimektir. Koyu biçimidir, belli gecelerde zikredilecek Allah adları ve ayetler önceden bellilenmiştir. Bayramîlikten Bursalı Ömer Dedenin kurduğu Melâmiye, Aziz Mahmut Hüdaî'nin kurduğu Celvetiye, Ak Şemseddin'in kurduğu Şemsiye, Himmet Efendinin kurduğu Himmetiye, İbrahim Tennurî'nin kurduğu Tennuriye, İlyas Saruhanî'nin kurduğu İsviye gibi birçok kollar türemiştir.
 Philosophische Wörterbuch

Melâmîlik.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
Nişabur'da Ebu Hafs-ı Haddad (ölm. hicrî 260) ve Hamdun Kassar'ın (ölm. hicrî 271) kurduğu, insanın hem kendince hem de başkalarınca kınanmasını öngören gizemsel öğreti... Melâmîlik, kınanacak davranışlarla Tanrısal sevinci (melâmet neşesi) duymak düşüncesidir. Öteki gizemsel tarikatlardan ayırıcı niteliği, başka tarikatların uzun bekletişlerden sonra verdikleri gizi, tarikata girerken vermesidir. Melâmî daha yolun ilk adımında tümvarlık'ın bir parçası olduğunu öğrenerek ölümsüzlük sevincini duyar (Hak'ta fani olarak bakibillâh'ı zevk eder). Nerede yer bulunursa orada oturup birbirleriyle söyleşmekten başka hiç bir öğretime bağlı değildirler (muhabbette fena, sohbete devamda vefa, marifette beka). Başkaca hiç bir tören ya da zorunlukları yoktur (rüsum ve kuyudu ref tarik-ı tevhidin esasıdır)... XII. yüzyılda Kalenderîlikle birleşen Melâmîlik, XV. yüzyılda Bayramî şeyhi Bursalı Ömer Dede'nin elinde yeniden canlanmış, XIX. yüzyılda da Seyit Muhammet Nur'un yönetiminde en koyo biçimciliğe dönüşmüştür... Melâmîlik, antik çağ Yunan düşüncesinin kinik düşünürlerini andırır. Kendini kınamak ve kınatmak için fıçı içinde yatan kinik Diogenes'le köpeklere atılan artık yemekleri yiyen Melâmî şeyhi Hamza Bali bu benzerliğin pek çok örneklerinden biridir. bkz. Gizemcilik, İslâm Felsefesi, Kinizm.
 Wörterbuch der Soziologie

AİLE [İng. Family]:

 ( Wörterbuch der Soziologie) :
Nüfusu yenileme, milli kültürü taşıma, çocukları sosyalleştirme, ferdi yalnızlaştırmama, ekonomik, biyolojik ve psikolojik tatmin fonksiyonlarının yerine getirildiği bir sosyal müessesedir. Toplumun temeli olan aile, (Anayasa m. 41) vazgeçilemeyen ve alternatifi olmayan ve toplumun en küçük birimi olarak kabul edilmektedir.L Play'e göre, fizikçi için atom, biyolog için hücre ne ise, sosyolog için de aile odur. (Kurtkan, A., 1978)Aile zaman içinde yapı değişikliklerine de uğramaktadır. Sanayileşme ve şehirleşmeye paralel olarak gelişen ve genişleyen bürokrasi ve sosyal organizasyonlar ailenin fonksiyonunu üstlenebilmiş değildir. 1994 Yılı "Aile Yılı" olarak ilân edilmiştir.Aileye kapitalis üretim ilişkileriin bir sonucu, burjuva toplumunun bir göstergesi gibi bakan ve bu yapı değiştikçe ailenin de ortadan kalkacağını ileri süren görüşler birer varsayım olmaktan öteye geçememiştir. (Zimmerman, C. C. 1964) Marx ve Engels aileye çatışan iki sınıflı bir toplumun minyatürü gibi bakmışlardır. (Vander Zanden, J. W., 1988)1970'li yıllarda her alanda kendini gösteren, özgürlükçülüğü ütopyalaştıran anlayış, korumacı ve sapmalardan uzaklaşan bir eğilime yerini bırakmıştır. Nitekim, ailenin korunması fikri bundan dolayı ön plana çıkmıştır. Serbest birleşme, ailenin alternatifi olamamıştır.Meselâ, ABD'ye "yeni cinsel muhafazakârlık" akımı görülmekte, "ikinci evlilik aileleri" teşvik görmekte, "ilişki"nin basit bir kalıptan uzaklaşarak tekrar duygunun ağırlık taşıdığı "aşk"a dönüştüğü görülmektedir. (Aile Politikaları Karşılaştırmalı Ülkeler Panoraması, 1991)Aile ile ekonomik kalkınma arasındaki ilişkiler hem Kurumlar Sosyolojisinin, hem de iktisat Sosyolojisinin ilgi alanına girmektedir. (Erkal, M. E., 1994)Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu'na göre, sanayileşme ve şehirleşme olguları ile "sosyal yakınlık" öne çıkarken, "kan yakınlığı" nisbî olarak önemini kaybetmektedir. (Bilgiseven, A.K., 1987) Prof. Dr. A. K. Bilgiseven bunu "sosyal akrabalık" olarak kavramlaştırmıştır.Aile sadece bir ekonomik menfaat birliği değildir. Onu bir şirket, kooperatif gibi görmek yanlıştır. Kadının ekonomik bakımdan güçlenmesi ve çalışması ile aileyi mutlaka terk edeceği şekildeki bir yaklaşım doğru değildir.Çeşitli yapı özellikleri açısından aile; içten evlenme (endogami), dıştan evlenme (eksogami), çok eşle evlilik (poligami), tek eşle evlenme (monogami), çok kadınla evlenme (poligini), çok erkekle evlilik (poliandri) ana soyuna dayalı (matriyarkal), baba soyuna dayalı (patriyarkal), çekirdek aile (nuclear family), geniş aile (extended family) başlakları ile ele alınabilir.
 Wörterbuch der Soziologie

ÇEKİRDEK AİLE [İng. Nuclear Family]:

 ( Wörterbuch der Soziologie) :
Daralan, ana, baba ve evlenmemiş çocuklardan meydana gelen bir aile çeşididir. Bir toplumda kır nitelikli nüfusun azalması, şehir nitelikli nüfusun artması, sanayi ve hizmetler sektörünün ön plana çıkması, işgücünün tarım dışı sektörlere faal hale gelmesi, tarımda makineleşme ve modern girdilerin artması, ulaştırma, haberleşme ağının tesirini arttırması, meslekî yapı, iç göçler gibi yapı değişiklikleri aile yapısı üzerinde etkili olmakta ve daralmayı doğurmaktadır.Nitekim, hane halkı sayısındaki düşüşler bunu doğrulamakta (Türkiye'de 4 kişi) dır. Türk Ailesi Özel ihtisas Komisyonu Raporuna (DPT, 1988) göre, ülkemizde çekirdek aile % 63 oranındadır.Her ne kadar T. Parsons gibi bir çok sosyolog aile yapısındaki değişmeler ile sanayileşme arasında yakın bir ilişki kurmakta ise de, sanayi ihtilâlinden önce de Batıdaki aile modelinin çekirdek aile olduğu görülmektedir. (Togrol, B., 1990)
 Wörterbuch der Soziologie

GENİŞ AİLE [İng. Extended Family]:

 ( Wörterbuch der Soziologie) :
(Bkz. Aile, Le Play)
Die Stichwortsuche Turkish - French Dict. ılık (217351k) Turkish - Germany Dict. çüş (100712k) Turkish - French Dict. açık (83766k) Turkish - French Dict. ırmak (76725k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (73740k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (63477k) Turkish - French Dict. çatı (61200k) Turkish - Germany Dict. ılım (60574k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (59500k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (59167k) Turkish - French Dict. balık (57300k) Turkish - Germany Dict. hasır (55902k)