ÂDEMÎ
Floransa Akademisi.
(Philosophical Dictionary) :
Floransa Akademisi, XV. yüzyıl İtalya'sının Floransa kentinde Cosimo Medici'nin (1389-1464) kurduğu bir Platon akademisidir. Medici'ler, 1434 yılından beri Floransa kent-devletinin başında bulunan bir banker ailesidir. Istanbullu Georgios Gemistos Plethon (1355-1450), 1438 yılında dinsel bir toplantıya katılmak için Floransa'ya gelmiş ve orada yerleşerek Platon ve yeniplatonculuk öğretisini yaymaya başlamıştır. O sırada Floransa'nın başında bulunan ve aydın bir kişi olan Cosimo Medeci'nin yardımıyle 1459 yılında Platon akademisi kuruldu. Bu akademi bir çeşit Platonseverler kulübü niteliğindeydi. Istanbullu Plethon'dan sonra akademinin başına Trabzonlu Basilius Bessarion (1403-1472) geçmiştir. Bu iki Bizanslı bilgin Floransa Akademisinde Platon'un Aristotelesçiliğe karşı savunmasını yapmışlardır. Amaçları, felsefe yapmaktan çok Hıristiyanlığı güçlendirmekti. Marsilius Ficinus (1433-1499) gibi ünlü düşünürler Floransa Akademisinden yetişmişlerdir. Özellikle bu iki düşünür Platon'la Aristoteles'in temelde birleşmekte oldukları kanısındaydılar. Ficinus'a göre her iki öğreti de aynı Tanrısal usun meydana getirdiği iki ayrı biçimdeki doğrulardır. Büyük dünya (makrokosmos) karşısında insanı küçük bir dünya (mikrokozmos)sayan ve insanın alın yazısını kendi özgür eylemiyle yazacağını söyleyen Mirandola, bu okulun yetiştirdiği ilginç düşünürlerdendir. bkz. Akademi, Platonculuk.
Kozentina Akademisi.
(Philosophical Dictionary) :
bkz. Teleziana Akademisi.
Orta Akademi.
(Philosophical Dictionary) :
Şüpheci akademiye orta akademi de denir. Platon öğretisinin okulu olan akademi, Arkesilaos'la (İ.Ö. 316-241) Karneades'in (İ.Ö. 214-129) yönetiminde Pirrhon'un şüpheciliğini benimsemiştir. Karneades, hiç bir şey bilmediğimi de kesin olarak bilmiyoürum demektedir. Karneades, olasıcıdır (probabilizm) ve olasıcılıkla yetinilmesini öğütler. Davranışlarımızı, şimdilik başka tasarımlarla çelişmediğinden ötürü bize olası görünen tasarımlarla düzenlememiz gerektiğini ve yapabilirsek bütün olasıları (ihtimaller) hesaba katarak yönetmemizi ileri sürer. bkz. Akademi, Akademi Şüpheciliği, Şüphecilik.
Telezyana Akademisi.
(Philosophical Dictionary) :
Telezyana ya da Kozentina akademisi (Academia Telesiana Cosentina), Rönasans çağında Aristoteles skolastiğiyle savaşan çok etkili bir düşünce akımıdır. Akademi'nin kurucusu Cosenza'lı İtalyan düşünürü Bernardino Telesio (1508-1588), bakışların doğaya çevrilmesine engel olan Aristoteles'in bütün okullardan kovulmasnı önerecek kadar ileriye gitmişti. Telesio, Rönesans görgücülüğünün (ampirizm) ilk temsilcisi olarak doğanın, spekülatif felsefeyle değil, ancak ve sadece deney yoluyle incelenebileceğini savunuyordu. Telesio'nun, Francis Bacon ve Giordano Bruno gibi büyük düşünce adamlarını etkilediği de bilinirise o çağdaki önemli rolü daha iyi anlaşılır. Telesio'ya göre bir bilginin doğru olup olmadığının ölçüsü, deneyle doğrulanabilir olup olmamasıdır. Telesio'nun bu anlayışı, çağdaş bilimin "düşüncenin doğruluğu, pratik doğrulamayla tanıtlanır" ilkesinin ilk biçimlerinden biridir. bkz. Rönesans Felsefesi.
Yeni Akademi.
(Philosophical Dictionary) :
(Fr. Academie nouvelle). Platon öğretisini sürdüren Akademi'nin Larisalı Philon'la (İ.Ö. 148-80) Eskalonlu Antiochos'un (ölm. İ.Ö. 69) yönetimindeki dönemi Yeni Akademi adıyle anılır. Yeni Akademi, Arkesilaos'la Karneades'in yönetimindeki Orta Akademi'nin şüpheciliğine karşı bir tepki olarak belirmiş ve Platon'un eski örneklerine dönmeyi yeğlemiştir... Yeni Akademi, yeni platonculukla karıştırılmamalıdır. Yeni platonculuk; Ammonios Sakkas, Plotinos ve Porfirios'un yönetimindeki İskenderiye okulunu adlandırır. Her ikisi, düşünsel yapı bakımından da birbirlerinden ayrıdırlar. bkz. Akademi, Yeni Platonculuk.