toplum
Fransız Toplumculuğu.
(Philosophical Dictionary) :
Marksçı düşüncenin üç ana kaynağından biri... Marksçı düşüncenin üç kaynağı Olman idealizmi, İngiliz Ekonomi politiği ve Fransız toplumculuğudur. Fransız toplumculuğunun temelleri, bir burjuva devrimi olmakla beraber, 1789 Fransız devriminde atılmıştı. Grachus Babeuuf, bundan birkaç yıl sonra eşitler hareketini başlattı. Toplumsal hareketin ilk kurbanları 28 mayıs 1797 tarihinde asılan Babeuf'le Darthe'dir. Eşitler bildirisinde "Fransız devrimi daha büyük, daha ihtişamlı ve sonuncu olarcak başka bir devrimin habercisidir" diyorlardı. Bu devrim gerçekleşmedi, ama Fransa-özellikle aydınları-o andan beri bu devrimin çalkantısı içindedir. XIX yüzyıl, Saint-Simon ve Fourier gibi büyük öncülerle başlar. Daha sonra Louis Blanc, Cabet, Proudhon toplumcu düşünceyi, ütopyacı bir alanda da olsa, başarıyle sürdürdüler. 1871'de, kısa bir süre, Paris komünü yeni bir devrimle işbaşında kaldı. Bu hareket, Manrx'ın, eylemciliği yakından izlemesini sağlamıştır. bkz. Toplumculuk, marksçılık, Ütopya.
İlkel Toplum.
(Philosophical Dictionary) :
bkz. Tarihsel Özdekçilik.
İnsantoplumbilimcilik.
(Philosophical Dictionary) :
(Fr. Anthroposociologie). Toplumsal olayların nedenlerini ırkçılık açısından inceleyen ve açıklayan gerici toplumbilim öğretisi... Antropometrik toplumbilimcilik adıyle de anılır. Antropometrik toplumbilimcilik; Vacher de Lapouge, Otto Ammon, Arthur de Gobineau, Houston Stewart Chamberlain, Karl Pearson, Francis Galton gibi düşünürlerin savundukları ırkçılık temeline dayanan toplumbilimciliğin özel bir biçimidir. Saedce antropometrik (Fr. Anthropometrique) açıdan toplumsal olayları açıklamaya çalışan, bunların içinde, özellikle Otto Ammon ve Vacher de Lapouge'dur. Bu iki düşünür toplumsal olayların nedenlerini beden ve kafatası ölçülerine bağlarlar. Örneğin Alman ırkçısı Otto Ammon, bir toplumda uzunkafalıların artışıyle o toplumun ekonomik gelişmesini orantılı kılar. Uzunkafalılar çoğaldıkça zenginlik artarmış. Bedensel eşitsizlikleri toplumsal eşitsizliklerin nedeni sayar. Fransız ırkçısı Vacher de Lapouge'a göre de bedensel ölçülerle ruhsal ve ansal yetenekler arasında çok sıkı bir bağ vardır, kafa ne kadar uzun olursa, zekâ o kadar üstün olur. Irkın ayırcı niteliği de kafa biçimi ve renktir. Üstün ırk Arya ırkı (La. Homo europaeus)dır, bunlar uzunkafalıdırlar. Amerika ve İngiltere'de uzunkafalılar çok olduğu için bu ülkeler ilerlemişlerdir, Fransa'daysa son yıllarda uzunkafalılar azalmaya başladığından bu ülke gerilemiştir. Her iki kafatası ölçmeni de Darwin'den yararlanmaya çalışırlar, doğal ayıklama kuramını yozlaştırıp ondan "güçsüzler yok olmalıdırlar" sonucunu çıkarırlar. Bu düşüncelerin hiç bir bilimsel dayağanı yoktur. bkz. Irkçılık.
Kaba Toplumculuk.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Adi sosyalizm, Fr. Socialisme vulgaire). Bilimsel özden yoksun toplumculuk anlayışları ve denemeleri... Geniş anlamda ütopyacı bir toplumculuk anlayışını dilegetirir. bkz. Toplumculuk, Kaba, Ütopya.
Küçük Toplumbilim.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Küçük içtimaiyyat, Fr. Microsociologie, Al. Microsoziologie, İng. Microsociology, İt. Microsociologia). Soyut toplumsal tipleri inceleyen toplumbilim anlayışı... Amerika'da J. Moreno, Fransa'da George Gurvitch ve Almanya'da R. König'in ortaya attıkları bu anlayışa göre nasıl mikrofizikte atomların yapısı parçalarının birbirlerine olan oranlarıyle anlam kazanıyor ve varlaşıyorsa, mikrososyolojide de toplumun yapısı çeşitli toplumsal bağlaşma biçimleriyle anlam kazanır ve varlaşır. Bu görüşün sorduğu şudur: Toplumun en yalınç öğesi nedir? Verilen karşılığa göre, bu öğe, insan değil, toplumsal bağlaşma biçimleri (Fr. Formes de sociabilite)dir. Birey olarak insan, bu biçimleri zorunlu olarak özvarlığında taşıyor. Öyleyse toplumun incelenmesi, bu biçimlerin -Gurvitch'in deyimiyle mikrososyolojik tip'lerin- incelenmesi olmalıdır. Moreno'nun bir çeşit istatistik sonuçları olan sociometrie'siyle de ilişki kuran Gurvitch'e göre soyut toplumu anlamak için, bu soyut biçimleri çözümlemek gerekir. Küçük toplumbilim, bu soyut biçimlerde ruhbilimsel incelemelere girişir ve özellikle ruhbilimsel ortaklaşa eylemlere önem verir. Metafizik düşüncenin, sonuç olarak toplumu ruhbilimsel yapıya indirgeyen, bütün yanılgıları küçük toplumbilimde yansımaktadır. Örneğin bu anlayış, mikrososyolojik tip saydığı bir işçi örgütünü ele alır ve onun tedirginliklerini ekonomik nedenleri bir yana iterek ruhbilimsel nedenlerde arar. Bu anlayış, yeniolguculuğun ürünüdür. bkz. Olguculuk, Yeniolguculuk.