ticaret
DIŞ TİCARET ÇARPANI
(Dictionary of Economics) :
Dışa açık bir ekonomide harcamalarda ortaya çıkan bir artışı ya da azalışın milli geliri kendisinin kaç katı arttıracağı ya da azaltacağını gösteren katsayıdır. Dış ticaret çarpanı marjinal tasarruf eğilimi (S) ve marjinal ithalat eğilimi (M) topplamlarının tersine eşittir. Dış ticaret çarpanı şöyle gösterilmektedir. = 1/s+m ihracattaki bir artış, milli geliri, ihracat artışı ile dış ticaret çarpanının çarpımı kadar arttırır. Örneğin marjinal tasarruf eğilimi s = 0.10, marjinal ithalat eğilimi m = 0.10 ve ihracat artışının 100 milyon lira olduğu bir durumda dış ticaret çarpanı 5 olarak hesaplanır. Bu nedenle ihracattaki 100 milyon liralık artış milli geliri çarpan katsayısının 5 katı yani 500 milyon lira arttırır.
İSTANBUL TİCARET ODASI
(Dictionary of Economics) :
İstanbul Ticaret Odası kurulması girişimine Padişah II. Abdülhamidin tahta çıkmasından sonra başlandı. Önce 21 Nisan 1880de Cemiyet-i Ticariye adlı örgüt kuruldu. Cemiyet-i Ticariyenin asıl görevi Ticaret Odası kuruluşu için gerekli hazırlıkları tamamlamaktı. 14 Ocak 1882 tarihinde Cemiyet, Oda haline dönüºtürdü ve bu tarih İstanbul Ticaret Odasının resmi kuruluş tarihi olarak kabul edildi. İlk kuruluş yıllarında Karaköyde Mehmet Ali Paºa Hanında faaliyetini sürdüren Oda, 1925 yılında IV. Vakıf Hanına taºindi ve 1970 yilinda bugünkü binasina yerleºti. Bugün İTO, 140 binin üzerindeki üye sayısı ile, Türkiyenin sosyal, kültürel ve ekonomik yönde en önde gelen ilinin Ticaret Odası olarak, Türkiyenin en etkin kurumlarındandır.300ün üzerinde yetiºmiº personele sahiptir. ITOnun başlıca görevi, kuruluş kanunu olan 5590 sayılı kanun gereğince; mesleki disiplin, ahlak ve dayanışmayı koruyarak, mesleğin kamu yararına uygun olarak gelişmesini sağlamak, üyelerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleeki faaliyetlerini kolaylaştırmaktır. Bu amaçla sürdürdüğü başlıca faaliyetleri şöyle sayılabilir: Ticaret ve sanayiye ait bilgi ve istatistikleri derler, üyelerinin iç ve dış ticaret işlemlerini yürütürken gerek duydukları belgeleri verir. Bakanlıklarca Odalara aktarılan işleri yapar, genel ekonomik sorun ve olaylar hakkında ilgili mercilere görüşlerini bildirir, raporlar hazırlar, üyelerinin bir meslek grubu olarak ya da tek karşılaştıkları sorunların çözümüne yardımcı olur.
İSTANBUL TİCARET VE SANAYİ ODASI FİYAT İNDEKSLERİ
(Dictionary of Economics) :
Önceleri Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan, daha sonra bu odalar ayrıldıktan sonra Ticaret Odası tarafından yapılmaya devam edilen Türkiyedeki en eski indekslerdir. Toptan fiyat indeksi ve geçinme indeksi olmak üzere iki tanedir. Toptan fiyat indeksi sabit esaslı ve zincirleme olmak üzere iki şekilde yapılmakta, toptan eşya fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Geçinme indeksi 1929 yılından beri yapılmaktadır. Bu indeks fiyat değişmelerinin insanların geçinme düzeylerini dolaysız olarak belirleyen unsurlar üzerindeki etkilerini saptamak amacıyla hesaplamaktadır.
KLASİK DIŞ TİCARET TEORİSİ
(Dictionary of Economics) :
Bu teoriye göre uluslararası ticaret herhangi bir engelle karşılaşmadan serbset olarak yapılırsa, bundan her ülke kazançlı çıkar ve dünya kaynak dağılımında etkinlik sağlanmış olur.Adam Smithe göre bir ülke, öteki ülkelere göre daha ucuza maledebildiği ürünlerin yapımında uzmanlaşmalı, öteki ürünleri diğer ülkelere bırakmalıdır. Her ülke bu şekilde davranırsa, her mal mümkün olan en ucuz maliyetle üretilmiş olur. Üstelik her ülke bundan kazançlı çıkar. Çünkü başkalarına göre ucuza yapabildiğini üretir ve onlara satar. Onlardan da, kendisinin daha pahalıya üretebildiği malları daha ucuza alabilme olanağına kavuşur. Bu teoriye göre uluslararası ticarete girip kazançlı çıkabilmek için bir ülkenin ötekilerden daha ucuza üretebildiği bir malın ya da malların olması gerekirRicardoya göre bu ºart degildir. Bir ülkenin karºilaºtirmali üstünlüğe sahip olduğu malın üretiminde uzmanlaşıp ötekilere dışarıdan satın alması, dış ticaretten kazançlı çıkabilmesi için yeterlidir. Sözgelimi Türkiye ABDye kıyasla hem tekstil ürünlerini, hem de bilgisayarları daha pahalıya üretiyor ulsun. Bu durumda Adam Smithe göre, dış ticaretin açılmasından Türkiyenin bir kazancı olamaz. Oysa Ricardoya göre, Türkiye bunlardan hangisinde karlaştırmalı üstünlüğü tekstillerde olsun. Yani tekstildeki maliyet farkı bilgisayarlardan daha az olsun. Bu durumda Türkiye dış ticarete girmeyip, her iki malı da kendisi üretmeye kalkışacağına, tekstil üretiminde uzmanlaşarak bunları ABDye satarsa, (ABD de bilgisayarda uzmanlaşacaktır) ve bilgisayarı ABDden alırsa sonuçta kazançlı çıkacaktır. Klasik dış ticaret teorisinin esasını karşılaştırmalı üstünlükler yaklaşımı oluşturur. Bu yaklaşım sonradan neoklasik ve yeni klasik dış ticaret teorilerinin de temelini oluşturmuştur. Serbest ticaret yanlıları hala teorik dayanak olarak karşılaştırmalı üstünlükler yaklaşımını kullanmaktadırlar. Bu nedenle söz konusu teori uzun yıllardır tartışılan üzerine çalışmalar yapılan bir yaklaşımdır. İktisat teorisinin en popüler tezlerinden birisini oluşturmaktadır. Klasik dış ticaret teorisinin ülkeler arasında mal değişiminin hangi oranlara göre gerçekleşeceği, yani uluslararası ticaret fiyatlarına ilişkin kısmı da Millin teklif eğrileri analiziyle tamamlanmıştır.
LATİN AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ (LAFTA)
(Dictionary of Economics) :
1960 yılında Mondevideo anlaşması ile 7 ülke arasında kurulan ve amacı bölgede ticaretin serbestleştirilmesi, üye ülkelerin tarımsal kalkınma ve sanayileşme politikalarının koordine edilmesi olarak belirlenen uluslararası bir ticaret birliği. Birliğin kurcu üyeleri şunlardır:Arjantin, Meksika, Paraguay, Peru, Şili, Uruguay. Birliğe 1962 yılında Kolombiya ve Evadıor, 1966da Venezuella, 1967 yılında Bolivya katılmıştır. Üyeleri arasında büyük gelişme farklılıklarının olması ve bölgede meydana gelen siyasal çalkantılar nedeniyle arzu edilen yönde gelişmesi sağlanamayan birlik 1981 yılında dağılmış, yerine Latin Amerika Entegrasyon Birliği (ALADI) kurulmuştur.Sayıları 11 olan üyeler bu yeni kuruluşta üç kategoriye ayrılmıştır. En gelişmişler (Arjantin, Brezilya, Meksika), orta düzeyde gelişmişler (Şili, Kolombiya, Peru, Uruguay, Venezuella), en az gelişmişler (Bolivya, Ekvador, Paraguay). Bu kuruluş üyeler arasında ortak pazar kurmak için herhangi bir takvim konusu olmaksızın, iki yanlı tercih anlaşmalarını özendirmesi gibi daha esnek ve sınırlı bir rol üstlenmiştir.