sistem
İKİLİ PARA SİSTEMİ
(Dictionary of Economics) :
(Bk. Çift Metal Sistemi)
İKTİSADİ SİSTEMLER
(Dictionary of Economics) :
Bir ulusal ekonomi içinde tüketim ve üretim veya mallar ve ihtiyaçlar arasındaki dengeyi en etkili biçimde gerçekleştirme iddiasında olan işlevsel bütünlük. Ortak amaç insanların sonsuz ihtiyaç ve taleplerini sınırlı olanaklarla karşılamaktır. Amaçlara ulaşabilmek için başvurulan araçlar ise, zaman ve mekan içinde değişmişlerdir.iktisadi sistemler yelpazesinin bir ucunda bireyci görüş vardır. Bu görüş, savunucularına göre toplumu meydana getiren herkes tutarlıdır. Kişisel yararlar üstüne kurulu sistemde en verimli kesimler bulunup çıkarılacak, bu da toplumun bir bütün olarak kalkınmasını sağlayacaktır. Kapitalizm adı verilen bu sistemin bugünkü örneği olarakABD gösterilebilir. Yelpazenin öteki ucunda toplum çıkarlarının kişisel çıkarlar üstünde tutulduğ sistem vardır. Orada ekonomik yaşamın örgütlenmesi, planlanması ve yürütülmesi toplumun elindedir. Birey; geçimini toplumsal bir kurumda çalışarak sağlar. Sözkonusu sistemin en son aşamasında birey, toplumsal ürüne yetenekleri oranında katılacak ve bunun karşığlında toplumsal üründen ihtiyaçları oranında payını alacaktır. Bu aşamaya gelindiği zaman komünizme de varılmış olmaktadır.Bu yelpazenin en uç noktalarına ulaşılması imkansızdır. Ancak bu noktalara yakın uygulamalar vardır. Aynı zamanda bu yelpazenin ortasında bazı biçimler de vardır ki, bunlarda toplum ve bireyin biribirleriyle ilişkileri ve birbirlerine oranları değişiktir.iktisadi sistemler, tarihsel oluşum içinde sürekli değişim göstermişlerdir. Bunda yasama organları tarafından çıkarılan kararlardan, halkın gelenek ve göreneklerinin değişimine kadar her şeyin etkisi vardır. Ekonomik kurumlar, yaratılma, yıkılma, değiştirilme ve yeniden düzenleme süreci içinde biçim değiştirirler.
KAPALI SİSTEM
(Dictionary of Economics) :
İktisatçıların genellikle teorik analizlerinde basitlik sağlamak amacıyla kullandıkları, dışalımla mal ve faktör alış verişinde bulunmayan ekonomi modeli.Kapalı sistem modellerinin yararı, etkenlerin sayısını azaltarak, konuyu en basit şekil ile incelenebilmesini mümkün kılmasıdır.
KAST SİSTEMİ
(Dictionary of Economics) :
İnsanların toplumsal sıralamadaki kesin konumlarının genellikle soy, evlilik ve meslek ölçülerine göre tanımlandığı sistem. Özellikle hindistanda toplumsal sistemin temelini oluşturmuş, ama öteki GÜney Asya ülkeleriyle dünyanın başka yerlerinde de örnekleri görülmüştür. Kast sisteminde mesleklerin belirlenmesinde esas olan kastalr arasında kesin sınırlar bulunduğundan, birinden ötekine geçiş imkansız idi. Diğer taraftan kastlar arasında hiyerarşik bir düzen hakimdi. En başta din adamlarının bulunduğu kast, daha sonra askerlik mesleğini ifa eden asiller ve diğer meslekler aşağıya doğru sıralanıyordu. Sosyal mobilitenin mevcut olmadığı bir düzende, herhangi bir mesleğin ihtiyacı olan işgücünü tayin eden tek faktör o kast içindeki doğum miktarıdır. Yeni tekniklerin gereği olan yeni mesleklerin kabulüne de kast sistemi engel olmaktadır. Bu özellikleriyle kast sisteminin bir yandan iktisadi gelişmeyi sınırlarken, diğer taraftan fırsat eşitliği ilkesine tamamen aykırılığı nedeniyle, hükümet kararlar ve yasalarla dönüştürmek için önemli çabalar harcanmıştır. Ancak bütün alınan önlemlerin, özellikle kırsal kesimde yeterince başarılı olduğunu söylemek mümkün değildir.
KÜLÇE ALTIN SİSTEMİ
(Dictionary of Economics) :
(Bk. Altın Külçe Sistemi)