Elindelik.

Results for "Elindelik."

Philosophical Dictionary

Elindelik.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. İrade-i cüz'iyye, Fr. Librearbitre). Önceden kurulmuş Tanrısal düzende insana bırakıldığı ileri sürülen seçme yeteneği... Metafizik öğretiler, önceden kurulmuş düzen düşüncesine dayanırlar. Tanrısal gücün en ince ayrıntılarına kadar önceden belirlediği bu düzenin içinde insanın hiç bir özgürlüğü yoktur. Buysa, gekne metafizik öğretilerin kaçınılmaz gereği olan ceza ve armağan kurumuyle çelişmektidir: ilik ya da kötülük alanlarında beliren tüm davranışlar önceden belirlenmişse ceza ya da armağan neden?.. Örneğin, ünlü ortacağ düşünürü Aurelius Augustinus'a (354-430) göre insan kötülük yolundadır, Tanrı onu isterse kurtarır isterse kurtarmaz. Tanrı, insanların hangilerini kurtarıp hangilerini kurtarmayacağını önceden seçmiştir... Böylesine bir saltıklık (mutlakıyet) şu soruları gerektirir: Dünyalık yaşama bir ceza ise, bu ceza bana niçin veriliyor? Dünyaya gelip gelmemek elimde olmadığı halde, böyle bir cezaya uğramak için, doğmadan önce daha insanlaşmamış bir durumdayken hangi suçu işlemiş olabilirim ki? Kurtuluş planı daha ben doğmadan yapılmışsa ve ben de bu planın içine girebilen mutlulardan değilsem bunda benim ne suçum var? Hem neden ben bu planın içinde değilim, Tanrı beni neden gözden çıkarmış ve kurtulmaya değer görmemiş?.. Bu haklı sorular, gene metafizik öğretilerce elindelik kurumuyle karşılanmaya çalışılmıştır. Elindelik öğretisine göre Tanrılık tümül irade, iyilik ve kötülüğü ayırt edebilmeleri için, insanlara tikel bir irade bağışlamıştır; bu yüzdün iyiliği ya da kötülüğü işlemek insanların elindedir... Fransız düşünürü Descartes (1596-1650), elindelik konusunu şöyle tartışır: Tanrının bizi aldatması mümkün değildir. Öyleyse bize verdiği aklı iyi kullanacak olursak hiç bir zaman yanılmayız. ama yanıldığımız da bir gerçektir. Öyleyse bizde bir eksiklik var. ama Tanrının bizi böylesine eksik bırakması da imkânsızdır. Şu halde biz yeteneklerimizi iyi kullanmıyoruz. ama Tanrı bu özgürlüğü iyi kullanmamızı sağlayabilirdi. Ne edelim ki, yanılmamak gücünü de verdiğine göre, yanılmamıza engel olmadığını dan ötürü yakınamayız. bkz. Özgürlük, Yazgıcılık, Gerekircilik, Bağış, Jansenizm, Vesilecilik, Hıristiyan Felsefesi.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (178279k) Turkish - Germany Dict. çüş (94915k) Turkish - French Dict. açık (77875k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70065k) Turkish - French Dict. ırmak (67118k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55730k) Turkish - French Dict. çatı (55566k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54806k) Turkish - French Dict. balık (52864k) Turkish - Germany Dict. ılım (51284k) Turkish - Germany Dict. hasır (51031k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50756k)