Yahudilik.

Results for "Yahudilik."

Philosophical Dictionary

Yahudilik.

 (Philosophical Dictionary) :
Yahudilik ya da Musevî dininin kurucusu Amram'ın oğlu Musa, İ.Ö. XIII. yüzyılda yaşamıştır. Putlara tapan atalarına tanrı düşüncesini ilkin, kendisinden yedi yüzyıl önce Kalde'nin Ur kentinde yaşayan putçu Terah'ın oğlu İbrahim'in getirdiği anlatmaktadır. İbrahim babasının bütün putlarını kırmış ve suçu da putlardan birinin üstüne atmış. Babası, cansız olan putların bu işi yapamaycaklarını söyleyerek İbrahim'i azarlamaya kalkınca da, "Bu kadarcık bir şeyi becereceklerine bile inanmadığın bu cansızlara neden tapıyorsun, Tanrıya tap" demiş. İşte İsrailoğulları bu İbrahim'in torunlarıdır. İsrailoğulları bir kıtlık yılında Kenan diyarından Mısır'a göç etmişler ve orada köleleşmişler. Musa'nın dun kuruculuğu, arktaşlarını Mısır köleliğinden kurtarmak amacına yönelmiştir. Ulusçu ve devlet kurucu bir peygamber olan Musa, ırktaşlarına Tanrıdan on buyruk getirmiştir (evamir-i aşere). Bu on buyruk şunlardır: Ben, seni kölelikten kurtaran Yehova'yım. Benden başka bir tanrıya tapmayacaksın. Put yapmayacaksın. Kendini büyümseyip Yehova adını almayacaksın. altı gün çalışıp cumartesi günüa dinleneceksin. Ananı, babanı sayacaksın. Öldürmeyeceksin. Çalmayacaksın. Yalan söylemeyeceeksin. Zina etmeyeceksin. Komşunun varlığına göz dikmeyeceksin... Bu buyrukların çoğu Mısırlıların Ölüler kitabında da vardı ve İsrailoğulları bunları biliyorlardı. Ancak buyruklardan iki tanesi yeniydi: Haftada bir gün dinlenmek ve Yehova'dan başkasına tapmamak... Mısırlıların birçok tanrıları vardı ve Yehova bu buyruğuyle onları yadsımıyor, ancak kendisinden başkasına tapılmasını yasaklıyordu. Tektanrıcılık konusunda ilk adımın bu ürkekliği ilgi vericidir. MBundan başka, Tevrat'ın ilk bölümlerinde Musa'nın tektanrısının adı Yehova ve sonraki bölümlerde Elohim'dir. Bu değişiklik, sadece bir ad değişikliği olarak da kalmamakta, tanrının adıyle birlikte nitelikleri de değişmektedir. Yehova öç alınmasını, savaş açılmasını, öteki ulusların ezilmesini ve tutsak kılınmasını isteyen sert bir tanrıdır. Buna karşı Elohim acıyan, iyilik dileyen, dulların ve öksüzlerin korunmasını, tüzenin gerçekleştirilmesini isteyen yumuşak bir tanrıdır. Bu ikicilikte, Mısırlıların iyilikçi yoksul sınıf tanrılarıyle kötülükçü varlıklı sınıf tanrılarının izleri belirmektedir... Yahudi dininin iki ayırıcı niteliği vardır. Bunlardan biri ulusçu bir din oluşu ve sadece İsrailoğullarına seslenişidir, zaman zaman başka uluslardan da Yahudiliğe kabul edilenler olduğu halde Musa dini İsrailoğullarına özgü kalmış, Nasıralı İsa'nın onu evrenselleştireceği güne kadar yayılmamıştır. Yahudiliğin ikinci ayırt edici niteliği tek peygamber tarafından getirilmeyip birçok peygamberlerin ürünü olmasıdır. Bu peygamberlerden Musa'darn öncekileri kendi kitaplarında bizzat Musa anlatmaktadır. Musa'dan sonrakiler de eklenmek suretiyle Eski ahit adı verilen Tevrat kutsal kitabı meydana gelmiştir. Tevrat'ın sadece ilk beş kitabı Musa'nındır: Tekvin, Çıkış, levililer, Sayılar, Tesniye... Tevrat, Musa'nın beş kitabından başka sırasıyle şu kitaplardan meydana gelmiştir: Musa'nın ölümünden sonra hizmetçisi Nuh'un oğlu Yeşu'nun kitabı, Hâkimler kitabı, Rut'un kitabı, birinci ve ikinci Samuel'in kitapları, her biri ikişer kitaptan Krallar ve Tarihler adlarını taşıyan dört kitap; Erza, Nehemya, Ester, Eyup peygamberlerin kitapları, Davut peygamberin (aynı zamanda kral) Mezmurları, Süleyman peygamberin (aynı zamanda kral) Meselleri, Davud'un oğlu Vaiz'in kitabı, Süleyman peygamberin Neşideler Neşidesi kitabı; İşaya, Yeremya peygamberlerin kitapları, ayrıca Yeremya'nın Mersiyeleri; Hezekiel, Daniel, Hoşea, Yoel, Amos, Obadya, Yunus, Mika, Nahum, Habakkuk, Tsefanya, Haggay, Zekerya, Malaki peygamberlerin kitapları... Bu peygamberlerin içinde Tanrıyla yüz yüze geldiği bildirilen sadece Musa'dır ve din onun Tanrıdan getirdiği on buyrukla kurulmuştur. ondan sonraki peygamberler hep onun getirdiği şeriatı korumak için çalışmışlardır. Son kitap, Malaki peygamberin Tanrının ağzından naklettiği şu sözlerle sona ermektedir: "Kulam Musa'nın şeriatını, yasalarını, yargılarını anın. O şeriatı Horeb'de bütün İsrail için ona ben buyurdum. Büyük ve korkunç gün gelmeden önce size peygamber İlya'yı göndereceğim. O da, babaların yüreğini oğullara ve oğulların yüreğini babalara döndürecektir; dünyayı lânetle vurmayayım diye"... Hıristiyanlığın kurucusu İsa'yı medayana getiren sözler, Tevrat'ın içindeki daha birçok yoruma yatkın sözlerle birlikte, bu sözlerdi.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (181372k) Turkish - Germany Dict. çüş (95024k) Turkish - French Dict. açık (78157k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70144k) Turkish - French Dict. ırmak (68117k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (56102k) Turkish - French Dict. çatı (55625k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (55012k) Turkish - French Dict. balık (53043k) Turkish - Germany Dict. ılım (51629k) Turkish - Germany Dict. hasır (51185k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (51076k)