ekonomi
EKONOMİK AÇIDAN EĞİTİM [İng. Economics of Educatio
(Sociological Dictionary) :
Eğitimin ekonomi biliminin ışığıaltında ele alıp incelenmesidir. Ferdin refahının ve fert başına düşen gelerin arttırılması için, sosyal ve ekonomik amaçlı yatırımlar yapılmaktadır. Emeğin kalitesinin yükseltilmesi, kalkınma için gerekli insangücü kaynaklarının hazırlanması, emeğin kalitesinin yükseltilmesi, eğitim-istihdam ilişkileri, eğitim seviyesi ve gelir arasındaki ilişki, eğitimle ekonomiyi buluşturan noktalardır. 8Schultz, T. W., 1967, Seehan,J., 1973, Blaug, M., 1970 Machulup, F., 1970)
KARMA EKONOMİ [İng. Mixed Economy]:
(Sociological Dictionary) :
Karma ekonomi, liberalizm ve kapitalizmin doğurduğu mahsurları gidermek amacıyla kamu sektörünn özel düzendir. Bu düzende kamu, ekonomik faaliyetleri düzenleyici ve kamu yararını da göze alan bir nitelik taşır. Kamu yararı ile ferdî çıkarları bağdaştırır. Gerektiğinde, fert ve toplum menfaatleri sözkonusu olduğunda ferdin bazı hakları kısıtlanabilmektedir. Bu müdelde tüketici tercihleri esas alınır. Plânlı kalkınma tekniğinde faydalanılır.Karma ekonomide ekonomik faliyetlerde kamuyla özel sektörün paylarının yarıyarıya olması şart değildir. Kaynakların yüzde olarak küçük bir oranın özel veya kamu siktörüne ait olması hallerinde de karma ekonomiden bahsedilebilir. (hiç, M., 1979, Yörük, A., 1992, Tokgöz, E., 1983)
AVRUPA EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ
(Dictionary of Economics) :
OEEC adıyla bilinen ve 3 Nisan 1948de 16 ülke tarafından Pariste imzalanan bir anlaºmayla kurulan örgüt. Örgütün amacı, Avrupa Kalkınma Programı (Marshall Planı) çerçevesinde Avrupa ülkeleri ekonomilerini yeniden toparlama çabalarını koordinasyon içinde yürütmekti. Türkiyenin de kurucuları içinde bulunduğu OEECnin çeºitli işlevleri arasında, üye ülkeler arasındaki ticaret sınırlamalarını kaldırmaya yardımcı olmak, kıt kaynakları paylaştırmak ve ortak ekonomik çıkarlarla ilgili konularda düzenli bir danışmanlık hizmeti kurmak da vardı. 1961de OEECnin yerini, ABD ve Kanada gibi Avrupa dışındaki ülkeleri de kapsayan Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) aldı. (Ayrıca bk. Marshall Planı, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü)
AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU
(Dictionary of Economics) :
25 Mart 1957de imzalanan Roma antlaºmasi ile kurulmuştur. Avrupa Ekonomik Topluluğunun kurucusu durumunda olan ülkeler Federal Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Luxsemburgdur. Kısaca bu ülkeler, Altılar olarak adlandırılmaktadır. 1 Ocak 1978de İngiltere, İrlanda ve Danimarkanın katılmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) üye olan ülkelerin sayısı dokuza yükselmiştir. 1 Ocak 1981de Yunanistan ve 1 Ocak 1986da İspanya ve Portekizin AETye tam üyeliğin gerçekleşmesi sonucu tam üye ülke sayısı oniki olmuştur.Roma antlaşmasına göre AET nin, temel amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:1) Üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve işgücünün serbestçe dolaşımını sağlamak.2) Para, maliye ve kambiyo alanlarında ortak bir politika belirlemek.3) Dış ticaret, tarım ve ulaştırma alanlarında ortak politikalar benimsemek.4) Ekonomide rekabetçi işleyişin bozulmasını önlemek.5) Üye ülkelerin ekonomi politikalarının koordinasyonunu sağlamak.6) Topluluk dışı ülkelere karşı ortak bir gümrük tarifesi uygulamak.Kısaca AETnin asıl amacı Batı Avrupada bir iktisadi birlik kurmak ve daha sonra siyasal birleşmeyi sağlamaktır.AET ülkeleri kendi aralarındaki ticarette tarife ve kotaları kaldırarak Topluluk dışındaki ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulamaktadırlar. AETde iºgücünün serbest dolaşımı gerçekleştirilmiştir. AET ülkeleri ortak bir dış ticaret politikası ve ortak tarım politikasını uygulamaya koymuşlardır.Türkiye ile AET arasında 1963 tarihinde Ankara antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Türkiye ile AET arasında ortak üyelik statüsü kurulmuştur. Türkiye 1987 yılında AETye tam üyelik için baºvuruda bulunmuºtur. (Ayrica bk. Gümrük Birliği, Avrupa Birliği, Klasik Dış Ticaret Teorisi, Avrupa Kömür ve Çelik Birliği, Benelüx)
DIŞSAL EKONOMİLER
(Dictionary of Economics) :
Dışsal ekonomiler, firma dışında, firmanın faaliyetlerini yürüttüğü ortamdaki iyileşme ya da kötüleşmelerden kaynaklanır. Dışsal ekonomiler aynı ya da farklı endüstrilerdeki firmaların faaliyetleri sonucu oluşabilir. Dışsal ekonomilerin en önemli özelliği firma faaliyetlerinden bağımsız olmasıdır. Dışsal ekonomiler firma tarafından kullanılan üretim faktörü fiyatlarının değişmesine ya da birim üretim için gerekli üretim faktörü miktarının azalmasına yol açabilir.