Ekonomi.
Ekonomi.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. İktisat, Fr. Economie)toplmun üretim ve tüketim ilişkileriniinceleyen bilim... Ekonomi, eski yunancanın ev ve yönetim anlamlarına gelen oikos sözcüğüyle yasa anlamaına gelen nomos sözcügün kbirleşmesinen meydana gelmiştir (oikonomia). Ekonominin ilk kurallarına Aristoteles'in yapıtlarında rastlanmaktadır. Aristoteles'in yapıtlarında rastlanmaktadır. Aristoteles her malın iki dğeri bulunduğunu görmüş ve kullanma değeriyle değiştirme değerini birbirinden ayırmıştır. ayrıca faizin parayı üretici kıldığını da görerek yasaklanmasını öğütlemiştir. Kazanç için yapılan ticareti de doğaya aykırı bulmakta, erdemsizlik saymaktadır. Fiyat, doğru olmalıdır (juste prix). doğru fiyat, değiştirilen mallar ve hizmetlerin eşit değerde olmasıdır. Özgeür vatandaşları kaba işlerde çalışmaktan kurtaran esirlik kurumunu gerekli bulur ve esirleri canlı makineler sayar. Aristoteles'ten sonra ne Yunan, ne de onu kovalayan Roma uygarlıklarında en küçük bir ekonomik seziş yoktur. Ortaçağ her alana olduğu gibi ekonomiye dedin açısından bakmıştır. amaç, kurulu düzenin titizlikle korunmasıdır. Aristoteles'ten sonra ekonomi alanına eğilen ikinci öenemli kişi Aquino'lu Thomas'tır. Thomas, dinle dünyayı uzlaştırma çabaları içinde düştüğü birçok çelişmelerden, bu alanda da kendini kurtaramamaktadır. Örneğin bütün insanların eşitliğini savunduğu halde-ki Hıristiyanlık açısından bunu savunmak zorundadır-esirliği zorunlu ve yararlı bulur.Mal edinmeyi-ki Hıristiyanlık mal edinmeye karşıdır- uygun görür ama sınırlamaya kalkar. Gene bir ortaçağ adamı olan NicolausOresmius, para konusunda başlı başına bir deneme yazarak, ekonomiyi ilk kez dinden ayırmakta, bağımsızlığa kavuşturmaktadır. ilk liberal düşünce İslâm düşünürü İbni Haldun (1334-1406), ilk kapitalist düşünüacü Protestanlığın Lutherden sonra kurucusu sayılan Frdansız din adamı Jean Calvin (1509-1564), ilk mekantilis ve devletçi düşünce Fransız düşünürü Jean Bodin (1530-1596), ilk fizyokrat ve tarımcı sezi Henri IV.'ün bakanlarından Sully (1559-1640) tarafından ileriye sürülüyor. Tarihte ilk kez Napoli kentinde bağımzız bir ekonomi kürsüsü kurulmuş ve profesörlüğüne de Genovesi (1712-1769) getirilmiştir. Ekonomi tarihi boyunca, bütün ekonomik öğretiler, birbirlerine karşıt durumda bulunan iki alanda gelişmişlerdir: Ekonomik alanın devlet eliyle yönetilmesini isteyen devletçi öğeretiler ve ekonomik alana devletin karışmamasını isteyen senbestçi öğretiler... XX. yüzyılda, John Maynard Keynes'in (1883-1946) düşünceleriyle güçlenen her iki eğilimi birleştirme çabası, devletin ticaret alanına yardım etmesi ve üstün gücüyle onun güçsüzlüklerini gidermesi anlamında olmak üzere karma ekonomi adıyle uygulanmaya çalışılmaktadır... Maddeci ve tarihsel diyalektik felsefe, tarihsel diyalektik oluşma içinde temel iliskilerin ekonomik ilişkiler olduğunu meydana koyarak ekonomiyle felsefeyi birleştirmiştir... Ekonomi, XVII. yüzyılda, ekonomik alanın sosyal yönünü teknik yönünden büsbütün ayırarak ekonomi politik adını almıştır. Ekonomi politik; ekonomik alanın teknik yönünü fizik, kimya, tarım bilgisi, metalürji gibi bilimlere bırakarak sosyal yönünü incelemektedir.
Kaba Ekonomi.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. Adi iktisat, Fr. Economie vulgaire). Marx-öncesi burjuva ekonomi anlayışı... bkz. Kaba.