Devrim.

Results for "Devrim."

Philosophical Dictionary

Devrim.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. İnkılâp, Fr. Revolution, Al, İng. Revolution). Toplumsal yapıda sıçramayla gerçekleşen niteliksel dönüşüm... Diyalektik maddeciliğe göre doğa ve toplum bir bütündür. Bu bütünün evrimi, nicesel değişmelerin nitesel değişmelere dönüştüğü bir süreçtir. Evrim ve devrim bu bakımdan birbirlerine kökten bağlıdırlar. Devrim, evrimin (tekâmül, gelişme) zorunlu sonucudur. Karşıt güçlerin dengede bulundukları durum, belli bir nitelik gösterir. Bu nitelik güçlerden birinin ya da tümünün sayıca çoğalmasıyle, niceliksel değişimin en olgun anında birdenbire gerçekleşen bir sıçramayla yeni bir nitelik olur. Örneğin ısıtılan su, ısıtma sürecince su niteliğindedir. Birden bire kaynamaya başlar ve buhar niteliğine sıçrar. Leibniz ve Spencer gibi vülger evrimciler, doğada sıçrama olmayacağı kanısındaydılar. Çağdaş kbilim, sade doğada değil toplumdaki bütün evremlerin de sıçrayan bir devrimle gerçekleştiğini tanıtlamıştır. Evrim, kimi koşullar içinde daha ağır bir gerçekleşme görüşünün gösterse de, gene bir sıçramyla (devrimle) olur. Hollandalı bilgin De Vries, bitkiler üzerinde yaptığı incemeyle yavaş yavaş gerçekleştiği sanılan dönüşmenin birdenbire olduğunu, oluşma ortam ve koşullarını bulan bitkinin ani olarak değişiverdiğini tanımlamıştır. Nicesel değişmeler nitesel değişmeleri gerektirdiği gibi, nitesel değişmeler de nicesel değişmeleri gerektirir. Örneğin yeni bir makinenin (nitelikçe değişmiş makinenin)kullanılması, daha büyük (nicelikçe değişmiş, çoğalmış) bir randıman sağlar. Bu, nicelikçe büyüyen randıman da, yeni nitelik değişikliklerini gerektirir. Doğanın ve toplumun, tek sözle yaşamın ana yasası budur. Türkçemizdeki devrim deyimi, Batı dillerindeki revolution deyiminin çift anlamını taşımakta ve hem dönüşme (Os. İnkılâp) hem de zorla değiştirme (Os. İhtilâl) anlamlarını dilegetirmektedir. Felsefe açısından bu iki anlam özdeş olmakla beraber -çünkü hem inkılâpta, hem de ihtilâlde insansal bir etki söz konusudur-devrimci felsefenin kurucusu Karl Marx'ın şu sözleri konuyu aydınlatması bakımından ilginçtir. Karl Marx, Enternasyonalin La Haye'deki kongresinin kapanış söylevinde şöyle demiştir: "Sosyalizmi gerçekleştirmek için proletarya iktidarı mutlaka ele geçirmelidir. Ama biz, hiç bir zaman, bu amaca varmak için yolların bütün koşallarda aynı olduğunu söylemiş değiliz. Başka ülkelerin birbirinden başka olan koşularına yer vermek gerektiğini biliyoruz. Amerika, İngiltere ve sonra eğer yurdunuzun koşullarını iyi biliyorsam Hollanda gibi ülkelerde işçilerin barışçı yollardan amaçlarını elde edebileceklerini hiç bir zaman inkâr etmedik". 8 eylül 1872 tarihinde Amsterdam'da yaptığı konuşmada ve The World gazetesinin 3 temmuz 1871 tarihli nüshasında yazdığı makalede de aynı zözleri tekrarlayan Karl Marx, özellikle bu sonuncu makalesinde, "barışçı yollardan iktidara gelmenin mümkün olduğu koşullarda ille de silahlı ayaklanmadan söz etmenin aptallık olduğu'nu söylemiştir. engels de 1891 tarihinde Erfurt Programının eleştirisi'nde aynı düşünceyi pekiştirir: "Halkın genel seçimlerle bütün iktidarı elinde bulundurabileceği ve anayasanın ulusun oylarının çoğunluğuna sahip olana her şeyi yapma imkânını verdiği ülkelerde eski toplumdan yeni topluma geçişin barışçı yollardan gerçekleşebileceğini kabul ediyoruz" (bkz. Marx-Engels, Critiquedes Programmes de Gotha et d'Erfurt, s. 863). bkz. Sıçrama, Evrim, Evrim ve Devrim, Nitelikten Niceliğe Geçiş, Nicelikten Niteliğe Geçiş, Aşma, Eytişimsel Özdekçilik, Tarihsel Özdekçilik, Toplumculuk.
 Philosophical Dictionary

Evrim ve Devrim.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Tekâmül ve inkılâp, Fr. Evolution et revolution). Birbirlerini hazırlayan ve birbirlerin kuşulu bulunan diyalektik gelişme devimleri... Niceliksel (miktar, kemiyet-kantite) değişmeler, olgunlaştıklarıanda birdenbire bir sıçrayışla niteliksel (vasıf, keyfiyet-kalite) değişmelerle sonuçlanır. Niteliksel değişmeler de yeni niceliksel birikmeleri ve değişmeleri gerektirir. Doğasal ve toplumsal her varlıktaki karşıtlıkların çatışmasıyle meydana gelen bu hareket, çeşitli başlangıç, gelişme, sonraları kapsayan sürekli ve sonsuz bir harekettir. Her varlık; doğar, gelişerek yaşar, ölür ve yeniyi meydana getirir. Yasa budur: Eskinin yerini yeniye bırakması... Güneş de, yıldızlar da , öncesiz ve sonrasız gibi görünen dağ başlarındaki kayalar da yenidirler, çünkü bir zamanlar yoktular ve bir zaman sonra da olmayacaklardır, eskiyecekler ve yerlerini yenilere bırakacaklardır, tıpkı sosyal varlıklar gibi ve aynı yasaya bağlı olarak... Evrim ve devrim diyalektik yasası, evrensel varlık yasasıdır. bkz. Devrim, Evrim, Eytişimsel Özdekçilik, Tarihsel Özdekçilik.
 Philosophical Dictionary

Karşı Devrim.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Mukabil ihtilâl, Fr. Contre revolution). Bir devrimin getirdiklerini ortadan kaldırmak ve geriye döndürmek için girişilen siyasal davranış... bkz. Devrim.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (178180k) Turkish - Germany Dict. çüş (94840k) Turkish - French Dict. açık (77811k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (69998k) Turkish - French Dict. ırmak (67056k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55656k) Turkish - French Dict. çatı (55551k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54673k) Turkish - French Dict. balık (52838k) Turkish - Germany Dict. ılım (51185k) Turkish - Germany Dict. hasır (51001k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50671k)