Kuram ve Kılgı.
Kuram ve Kılgı.
(Dictionnaire philosophique) :
(Os. Nazariyye ve ameliyye, Fr. Theorie et pratique, Al. Theorie und praxis, İng. Theory and practice). İnsan uğraşının bilinçli ve eylemsel yanları... Bilgi sürecinde kuram (teori) ve kılgı (pratik), insan çabasının birbirleriyle sıkıca bağımlı olan ve birinin yokluğu öbürünün de yokluğunu gerektiren bilinçsel ve eylemsel iki yanıdır. Kuram düşünce alanındaki bilgi, kılgı eylem alanıdaki bilgidir. İnsan doğasal ve toplumsal gerçekler üstünde düşünerek onları genelleştirir ve bu genelleşmiş bilgisini doğaya ve topluma uygulayarak onları değiştiririr. Böylelikle değişmiş olan doğa ve toplum yeniden insan düşüncesinde yansır ve genelleşir, sonra yeniden doğaya ve topluma uygulanır ve onları yeni değişikliklere uğratır. böylece, kuram ve kılgı, sürekli olarak birbirlerini oluştururlar. Ne kuram kılgıdan bağımsız bir bilgi, ne de kılgı kuramdan bağımsız bir bilgi olabilir. Bir diyalektik ustası şöyle der: "Düşüncenin gerçekleşmeye yönelmesi yetmez, gerçekleşme de düşünceye yükselmelidir". İnsanlığın bilgi süreci, kuramla kılgının sürekli olarak birbirlerine dönüşmeleriyle gelişir. Bilme, bilineni bilinçte geliştirme ve bilinçte gelişmiş olanı uygulama sürecinde temel, kılgıdır. Çünkü kılgıdan elde edilen bilgi gene kılgı için kuramlaşır. Kuramın ölçütü de kılgıdır. Kuram; deneyler, gözlemler, ölçmeler, tartmalarla kılgısal olarak doğrulanır ya da yanlışlanır. Doğrulama ya da yanlışlama, kimi yerde gerekli koşulların sağlanamaması yüzünden gecikebilir. Bu halde kuram, bir varsayım olarak kalır ve düşünce kılgıyla doğrulanabilmek için gerekli koşulları sağlamaya yönelir. Sılgı da, nesnel gerçeklik ve ondan yansıyan kuram gibi, her an değişen bir süreçtir. böyle olduğu için de kuramın ölçütü olan kılgı, gelişen sürecin son aşamasındaki öncü kılgıdır. bkz. Varsayım, Praksis, Bilgi, Bilinç, Bilgi Kuramı, Eytişimsel Özdekçilik.