bilim

Risultati per "bilim"

Dizionario filosofico

Çağrışımcı Ruhbilim.

 (Dizionario filosofico) :
bkz. Çağrışımcılık.
 Dizionario filosofico

Doğabilim.

 (Dizionario filosofico) :
(Os. İlm-i tabiat, Fr. Sciencenaturelle). Doğayı inceleyen bilim... Yeni bir deyimdir. Tarihsel süreçte bilimler çeşitli açılardan sınıflandırılmışlar ve fizik, kimya, jeoloji gibi cansız sayılan (inorganik) doğa bilimleriyle hekimlik, hayvanbilim, bitkilibim, yaşambilim gibi canlı sayılan (organik) doğa bilimleri birbirinden ayrılmışlardır. Osmanlıcada canlı doğanın bilimlerine ulûm-u tabiiye, cansız doğanın bilimlerine ilm-i esfel deniyordu. Günümüzde doğanın incelenmesine dayanar meyrdana gelen bütün bilimler doğabilim deyimiyle dilegetirilmektedir. Evrensel bütünlüğü meydana getiren doğa, toplum ve bilinç olgularına uygun olarak bilimler de doğasal bilimler, toplumsal bilimler ve düşünsel bilimler olmak üzere üç bölümde temellendirilmiş. bkz. Doğa, Bilim, Bilgi.
 Dizionario filosofico

Erekbilim.

 (Dizionario filosofico) :
(Os. Mebhas-i gayât, Fr. Teleologie). Ereklilik kuramı, konusu erekçilik olan bilim... Şeylerin neden meydana geldiğini nedensellik yasasıyle açıklayan maddeci onlayışa karşı, şeylerin ne maksat için meydana getirildiklerini ileri süren ruhçu anlayışın ortaya attığı ereksellik, evrende böylesine bir erek güdebilecek üstün bir gücün varlığı inancından doğar. nedensellik bir deney ve gözlem sonucu, ereksellikse bir inanç sonucudur. Çağdaş bilimin -özellikle Darwin kuramı-tanıtladığı ereksellikse objektif ve bilimsel nedenlere dayananbir erekselliktir. Ruhçuluğun bir inan öğretisi olarak ileri sürdüğü erekselliği, çağdaş bilim çevreye uyma yoluyle yaşamaya çalışma yasası olarak tanımlamaktadır. Her iki anlayış arasındaki ayrılık büyüktür: Dinsel ereksellik öznel (sübjektif), bilimsel ereksellik nesneldir (objektif). Dinsel ereksellik Tanrılık planın sonucudur, bilimsel ereksellik maddesel nedenselliğin sonucudur. Bilimsel ereksellikte , hayvanlardaki ve bitkilerdeki değişiklikler nedenine dayanır. Ortam değişikliğine uyma zorunluğu, ayıklanmayla (tabii ıstıfa) gerçekleşir ve soyaçekimle kuşaktan kuşağa geçerek organizmaların yapısında erekselleşir. Bu ereksellik önceden çizilmiş bir plan değil, yaşama zorunluğunun gerçekleştirdiği bir yetenektir. Bilimsel ereksellik, dış çelişme ve çatışmaların sonucu olan bir oluşma gereğidir. bkz. Erekçilik.
 Dizionario filosofico

Evrenbilim.

 (Dizionario filosofico) :
(Os. Kevniyyat, Fr. Cosmologie, Al. Kosmologie, İng. Cosmology, İt. Cosmologia). Evreni yöneten genel yasaları araştıran bilim... Klasik felsefe evrenbilim'i metafiziğin bir bölümü saymıştır. Alman düşünürü Wolff, bu araştırma alanını, deneysel olduğu kadar metafiziksel bir alan olarak tanımlamaktadır. kant da bu açıdan ona ussal everenbilim adını vermişti. Oysa bilimsel ussallığın metafizik ussallıkla hiç bir ilgisi yoktur. Evren, kuramsal olarak Thales'ten ve bilimsel olarak Galile'den beri gittikçe daha geniş bir etkinlikle açıklanmaktadır. Newton'un evreni Galile'nin hem de Newton'un evreni Galile'nin evrenini, Einstein'ın evreni hem Galile'nin hem de Newton'un evrenini kapsamıştır. İnsan bilgisi, birbirini yalanlayarak değil, birbirini içererek genişlemektedir. Evrenbilimin amacı, Einstein'ın belirttiği gibi, en küçük sayıdaki varsayım ve belitlerden mantıksal tümdengelimle en büyük sayıda deneysel gerçekleri kapsamaktır". Bu çaba, fiziksel kavramların, gittikçe daha etkin bir biçimde, birleştirilmesi yolunda gerçekleşmektedir. Sayısız sanılan özdeksel elementler önce doksan elemente, sonra da birkaç temel parçacığa indirildi. Çeşitli ereksel güçlerin de aynı erkenin değişik biçimleri olduğu anlaşıldı. Uzay, zaman, yerçekimi, erke ve özdek olmak üzere beş niceliğe indirilen evrensel kavramlar; Einstein'ın bağıntılık kuramlarıyle özdek temelinde toplandı. Birleştirilmiş alan kuramıyle de sonsuz büyüklüklerle sonsuz küçüklüklerin aynı yasada birleştirimesine çalışıldı. bkz. Evren, Evrendoğum, İlişkinlik Kuramı.
 Dizionario filosofico

Geçici Törebilim.

 (Dizionario filosofico) :
(Os. Muvakkat ahlâk, Fr. Morale par provision). Yöntemli şüphesi sırasında Descartes'ın benimsediği ahlâk... Fransız düşünürü Descartes, Yintem Üstüne Söylev adlı yapıtının III. bölümünde geçici bir törebilim saptar. Çünkü ona göre asıl törebilime, yöntemsel şüphenin sonunda, yavaş yavaş ve gerçekleri birbirinden çıkara çıkara varılacaktır. Oysa bu çalışmaya başlamak için ve bu çalışma sırasında yaamımızı düzenlemek için bir törebilim gerekmektedir. Bu gereksinmeden ötürü Descartes'ın saptadığı geçici törebilim kuralları şunlardır:1.Dine, yasalara, gelenek ve göreneklere, akıllı insanların uyguladıkları aşırılıktan uzak ölçülere göre yaşamak,2. İşlerimizde kanılarak varmak ve bu kanılar üstünde diremek, eşdeyişle bu kanılardan kuşkulanmamak ve bu kanıları değiştirmemek,3. Düşüncelerimizrden başka hiç bir şeyin elimizden çok kendi isteklimizideğiştirmeye ve talihten çok kendimizi yenmeye çalışmak,4. Yaptığımız işi başkalarının yaptıkları işlerle ölçerek değerlendikmek ve böylelikle kendimizi denetlemek.Descartes'ın bu törebilimi tümüyle metafizik yapıdadır ve insanın bilinçli pratiğiyle çelişir. eytişimsel özdekçiliğe göre insan, dünyayı değiştirmekle kendisini değiştirir ve dünyayı açıklamak değil, değiştimek söz konusudur. bkz. Dekartçılık, Törebilim, Praksis, Eytişim Yöntemi.
Ricerche per parole chiave Turkish - French Dict. ılık (214664k) Turkish - Germany Dict. çüş (99415k) Turkish - French Dict. açık (83143k) Turkish - French Dict. ırmak (75463k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (73049k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (62743k) Turkish - French Dict. çatı (61028k) Turkish - Germany Dict. ılım (59265k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (58937k) Turkish - French Dict. balık (56766k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (56236k) Turkish - Germany Dict. hasır (55653k)