bilim

Results for "bilim"

Turkish - Turkish dictionary

RUHBİLİM

 (Turkish - Turkish dictionary) :
b.is. Psikoloji.
 Philosophical Dictionary

Biçimci Ruhbilim.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Şekil Ruhiyatı, Fr. Psychologie de la forme, Al. Gestalttheorie, İng. Gestalt psyhology). Bütünsel yapının kendisini meydana getiren parçalardan bağımsız bir varlığı olduğunu ileri süren ve fizik varlıklar kadar ruhsal varlıkların da böylesine bağımsız biçimleri bulunduğunu savunan ruhbilim öğretisi... Alman ruhbilimcileri Wolfgang Köhler'le Koffka'nın ortaya attıkları ve Fransız ruhbilimcisi Paul Guillaume'un geliştirdiği biçimci ruhbilime göre duyumlardan meydana gelmiş bir birleşik, zihnin karmaşık olaylarını açıklayamaz. Fransız düşünürü duyumcu (sansüalist) Condillac'tan çağımıza kadar sürüp gelmiş bulunan eski ruhbilim anlayışına göre anlıksal olay, duyumların anlıkta yeniden tasarlanması ve bu tasarımların (imaj) da çağırışım (tedai) yasalarına göre birbirlerini çağırmalarıyle oluşturdu. Oysa bu görüş, Süleymaniye camiini üst üste dizilmiş taşlar yığınından ibaret saymakla birdir. Süleymaniye'nin kendisini meydana getiren parçalardan bağımsız bir varlığı vardır ki onu Süleymaniye eden de işte bu varlıktır. Bu konudaki bilgi, parçaların bilgisi değil, bütünün kendisinin bilgisidir. Nitekim bilmediğimiz bir sözcüğün bütün harflerini elde etmekle o sözcüğü kuramayız, buna karşı bir melodiyi başka bir tonda dinlesek de bütün sesler değişmiş olduğu halde tanıyabiliriz. Çünkü, birinci örnekte bütünsel yapıyı bilmemekte, ikinci örnekteyse bilmekteyiz. Öyleyse biçim, (Fr. Forme) ve yapı (Fr. Structure), kendisini meydana getiren parçaların verimi değil, onlarndan büsbütün bağımsız bir varlıktır. Bu varlık, başka bir varlığa indirgenemez. Ancak gerçeğin birbirinden çok başka olan çeşitli bölgelerinde aynı olabilen genellikler tasarlanabilir. Bu bağımsız apı, sadece fizik varlıklar için değil ruhsal varlıklar, örneğin töresel ideal için de geçerlidir. Gücün yapısı, bozulan dengeyi yeniden kurmayı ve dengenin devamını nasıl gerektirirse töresel ideal de kendi engelleriyle öylece savaşır ve yapısını korur. Özet olarak, ansal işlevlerin, parça halindeki duyumlardan değil, insanın ruhsal yapısında bulunan bütünsel biçimler meydana getirme yetisi'nin çıkarttığı ruhsal bütün'lerden gerçekleştiğini savunan ruhbilim alanındaki biçim (Al. Gestalt)cilik Husserl'le Avenarius-Mach idealizmine dayanmaktadır. İnsanı çevresinin özdeksel koşullarında ayırma ve sadece ruhsal bir yapı haline getirme amacını güden bu anlayışın dil alanındaki savlarına da yapısalcılık (strüktüralizm) denir. Fizik, fizyoloji, ekonomi vb. gibi bilim alanlarına da yayılan gestalt kavramı, ilkin Prag üniversitesi profesörü olaybilimci Christian von Ehrenfels (1859-1932) tarafından ortaya atılmıştır. bkz. Yapı, Yapısalcılık, Olaybilim, ampirio-kritisizm, Biçim, Biçimcilik.
 Philosophical Dictionary

Bilim.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. İlim, Fr., İng. Science, Al. Wissenschaft, İt. Scienza). Yönteli bilgi... Olayların yasalarını bulmak amacını güden araştırmaları dilegetirir, yöntemsel bir çabayla -gözlem ve deneylerle- elde edilir ve pratikle doğrulanır. Bilimin değeri nesnel gerçekliğe uygunluğundadır. Bilginin gittikçe ayrıntılara inen ve onları kavrayan, genel ve nesnel yasalara bağlayan gelişme sürecini izler. İdealizmin bilinemezci ya da sonunda aynı kapıya çıkan olgucu bilim anlayışına karşı, eytişimsel özdekçi bilim anlayışı nesnel bilgi (bilim)'yle düşünsel bilgi (felsefe)'yi sıkıca bağımlı kılar. Eytişimsel özdekçilikte bilimsiz felsefe ve felsefesiz bilim düşünülemez. Bu yüzdendir ki eytişimsel özdekçilik, idealist ve metafizik dünya görüşlerinin tersine, bütünsel bir dünya görüşüdür. bkz. Bilgi Kuramı, Felsefe, Metafizik, Eytişimsel Özdekçilik, Tarihsel Özdekçilik, Bilinemezcilik.
Philosophical Dictionary

Bilimsel Toplumculuk.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. İlmî iştirakçilik, Fr. Socialisme scientifique). Marksçı toplumculuk... Bilimsel toplumculuk deyimi, Alman düşünürü Karl Marx'ın toplumculuğunu tanımlar ve bu toplumculuğu Marx öncesi ütopyacı toplumculuktan ayırır. Özdekçi ve tarihsel diyalektiğe bilimsel adı verilmesinin nedeni, bilimsel bir yönteme, deney ve gözlemlere dayandığı içindir. Bu toplumculuk, üstün kişilerin düşünsel tasarımlarına değil, nesnel gerçekliğe dayanmaktadır. bkz. Toplumculuk, Marksçılık, Tarihsel Özdekçilik.
 Philosophical Dictionary

Bilimsel.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. İlmî, Fr. Sciencetifique, Al. Wissenschaftlich, İng. Scientific, İt. Scientifico). Bilimle ilgili, bilime özgü ya da değgin... bkz. Bilim.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (178359k) Turkish - Germany Dict. çüş (94937k) Turkish - French Dict. açık (77924k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (70086k) Turkish - French Dict. ırmak (67174k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (55751k) Turkish - French Dict. çatı (55575k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (54821k) Turkish - French Dict. balık (52893k) Turkish - Germany Dict. ılım (51365k) Turkish - Germany Dict. hasır (51047k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (50796k)