arazi
SELE/TAŞKINA UYGUN ARAZİ
(Meteorological Glossary) :
(FLOOD PLAIN) [i]Sularının akışkan hale gelmesine uygun, yağıştan kaynaklanan suları sel halinde toplayabilecek yapıda arazi.
ARÂZİ-İ MÎRİYYE
(Islamic Glossary) :
Mîrî yâni devlete âit topraklar. Harp ile alınarak, gâziler arasında taksim edilmeyip,beytülmâle (devlet hazînesine) bırakılan veya uşr yâhut harac toprağı iken sâhibi ölüp, hiçmîrasçısı bulunmayan topraklar. Arâzi-i Memleket, Arâzi-i Emîriyye de d enir.Memleketimizde arâzi-i mirîyyenin çoğu devlet tarafından vakıf edildiğinden veyâ milletesatıldığından, her iki şekilde de, Anadolu ve Trakya'daki toprakların hemen hepsi milletinmülkü olup, uşurlu olmuştur. Herkesin tarlası, bahçesi, kendi mülküdür . Bu sebeble mahsûlünuşrunu vermeleri farzdır. (Seâdet-i Ebediyye)Arâzi-i mîriyye sultânın tesbit edeceği bedel ile satılır veya kirâya verilir. Bedel ve ücret,harac vergisi sayılır. Yâhud her sene mahsûlün yüzdesi alınmak üzere tapu ile müslüman vemüslüman olmayan vatandaşlara kirâya verilir. Osmanlılar zamânınd a kirâlar, hizmetlerinekarşılık askere ve subaylara verilirdi. (Ebüssüûd Efendi)
ARÂZİ-İ UŞRİYYE
(Islamic Glossary) :
Mahsûlünden (ürününden) uşur denilen zekatın alındığı topraklar. Müslüman devletlerdeharb ile alınıp gâzîlere (askerlere) taksim edilen veya isteyerek İslâm'ı kabûl edenlerin ellerindebırakılan yâhut devlet reisinin (başkanının) izni ile müslümanla r tarafından işlenip faydalanılırhâle getirilen mevât (ölü, faydalanılmayan) topraklar.Arâzi-i uşriyyeden elde edilen mahsûlün (ürünün) uşrunu yâni onda birini vermek farzdır.Hayvan gücü ile veya dolap, motor ile sulanan yerdeki mahsûl elde edilince yirmide bir verilir.(İbn-i Âbidîn)Bir kimse arâzi-i uşriyyesini kirâya verirse, mahsûlün uşrunu İmâm-ı a'zam'a göre malsâhibi verir. Kirâ ücreti yüksek olan yerlerde, böyle fetvâ(hüküm) verilir. İmâmeyne (İmâm-ıEbû Yûsuf ve İmâm-ı Muhammed'e) göre, kirâcı verir. Kirâ az olan yerler de ise, böyle fetvâverilir. (İbn-i Âbidîn)
ARÂZİ-İHARÂCİYYE
(Islamic Glossary) :
Harac vergisine tâbi olan topraklar. Müslüman olmayanlardan sulh ile alınıp harac vergisikarşılığında mülkiyeti eski sâhiplerine bırakılan veya harbde zorla alınıp müslüman olmayansâhiplerinin elinde bırakılan, yâhut zımmînin (müslüman olmayan vata ndaşın) müslümanhükümdârın izni ile işlediği ölü topraklar.Arâzi-i harâciyyenin sâhibi müslümana dahî vakf etse ve satsa böyle topraklarınmahsûlünden (ürününden) yine harac alınır. (İbn-i Âbidîn)
MEVÂT ARÂZİ
(Islamic Glossary) :
Ölü arâzi (Bkz. Arâzi). Bir kimsenin mülkünde bulunmayan, mer'a, baltalık ve harman yeriolarak kimseye verilmemiş olan ve gür sesli bir kimsenin köy ve kasaba evlerinin son bulduğuyerden bağırıp sesi duyulmayacak derecede köy ve kasabadan uzak yâni tahmînen yarım saatlikuzaklıkta olan dağlık, taşlık, kıraç, otlak ve boş yerler.Kim bir mevât arâziyi ihyâ ederse (ekilebilir hâle getirirse) o, onun (mülkü) olur. (Hadîs-işerîf-Kitâb-ül-Harâc)