SENİY
VESENİYYUN
(Ottoman - Turkish Dictionary) :
Putperestler. Puta tapanlar.
GÜLŞENİYYE
(Islamic Glossary) :
Evliyânın büyüklerinden İbrâhim Gülşenî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.İbrâhim Gülşenî Mısır'a yerleştikten sonra Memlûk hükümdârı Sultan Gavri (Gûrî) baştaolmak üzere pek çok kimse Gülşeniyye yoluna girdiler. Gelenlerin çok olması üzerine SultanGavri Müeyyediyye'de bir medrese yaptırdı. İbrâhim Gülşenî oraya giderek Ehl-i sünnetîtikâdını (inancını), dînin emir ve yasaklarını anlattı. (Muhyî Gülşenî)
Sünnet-i Seniyye
(Islamic Glossary) :
Övülen, medh edilen sünnet; İslâm dîni. Resûlullah'ın yolu.Seâdete (kurtuluşa) ermek için; sünnet-i seniyyeye yapışmak ve bid'atlerden (dindesonradan çıkan yeniliklerden, reformlardan) kaçınmak lâzımdır. (İmâm-ı Rabbânî)Mest üzerine mesh etmenin câiz olduğu, sünnet-i seniyye ile sâbittir. (Abdullah Süveydî)Kalbin, Allahü teâlâdan başka şeyleri sevmesi, onu karartır, paslandırır. Bu pası temizlemeklâzımdır. Temizleyicilerin en iyisi, Resûlullah efendimizin sünnet-i seniyyesine tâbi olmaktır,uymaktır. Sünnet-i seniyyeye uymak, nefsin, kalbi karartan is teklerini yok eder. (AhmedFârûkî)
VESENİYYE
(Islamic Glossary) :
Putperestlik, puta tapma inancı. Taştan yapılmış heykellere tapınma. Taştan yapılmışheykele vesen, bu heykele tapana vesenî denir.Beş sınıf kâfir vardır: Dehriyye (dinsizler), seneviyye (iki ilâh olduğuna inanan mecûsîler),felâsife (felsefeciler), veseniyye ve ehl-i kitâb (hıristiyanlar, yahûdîler). İlk dördü kitâbsızkâfirdir. Yâni semâvî kitabları yoktur. Bugün Hindistan'da yayılmış olan Brehmen ve bunun,mîlâddan 542 sene evvel ölmüş olan Budda Guatama tarafından değiştirilmesi ile hâsıl olanBuda dinlerinde olanlar Veseniyye inanışına sâhibdirler. (İbn-i Âbidîn)Mecûsîler yâni ateşe tapanlar ve veseniyye inancında olanlar ve bütün müşrikler kitablıkâfirlerden fenâ (kötü)dır. (Alâüddîn Haskefî)İdris aleyhisselâm diri olarak Cennet'e çıkarılınca, onu çok sevenler, ayrılık acısınadayanamadılar. Resmini yapıp seyr eylediler. Daha sonra gelenler bu resimleri tanrı sandı.Çeşitli heykeller de yapılıp tapıldı. Böylece veseniyye meydana çıktı. V eseniyye inanışıİslâmiyet'in zuhûruna kadar devâm etti. İslâmiyet gelince veseniyyenin kökünü kazıdı.İslâmiyet zâtında ve sıfâtlarında aslâ Allahü teâlâya şerîk, ortak kabûl etmez. (Mirhaund,Nişâncızâde)