MONOPOL


Results for "MONOPOL"

Dictionary of Economics

MONOPOL

(Dictionary of Economics) :
İkame edilemeyen bir mal ya da hizmet üreticisinin piyasayı tek başına denetlemesi. Mutlak tekel olarak da adlandırılan bu durumda, üretici malının fiyatını rekabetten çekinmeden en yüksek karı elde edecek şekilde belirleyebilir. Mutlak tekel durumu, tam rekabetin karışıtı bir durumu ifade ederken, tam rekabet kavramı gibi, mutlak tekel kavramı da iktisadi ilkeleri açıklamada yararlı olmakla, bu kavramların içerdiği koşullara uygulamada pek sık rastlanmamaktadır. Genelde tekel (monopol) terimi, kısıtlı olmakla birlikte belli ölçüde rekabetin görüldüğü, tam rekabet ise rekabet koşullarının bazı etkenlerce daha az kısıtlandığı durumları anlatmak için kullanılrı. Tekellere karşı olanlar, tekelin piyasadaki gücü sayesinde üretimi ve mal çeşidini kısıtladığını, aşırı kar elde etmek amacıyla fiyatları yükseltttiğini, böylece tüketici sömürdüğünü ileri sürerlerken, farklı gerekçelerle tekelleri savunanlar da vardır. Onlara göre, tekeller ölçek ekonomilerinin oluşmasını sağlayarak, üretim maliyetlerinin düşürülmesine ve etkinliğin artmasına yol açarken, rekabetten kaynaklanan bazı savurganlıkları önlemekte, atıl kapasiteyi ortadan kaldırmakta ve uzun dönemli planlamayı olanaklı kılmaktadırlar. Serbest girişime dayalı ekonomilerin çoğunda tekelleşmeyi denetlemeye yönelik oldukça kapsamlı yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bunlar arasında en eski ve sıkı olanlarından biri ABD antitröst yasalarıdır. Bu yasalar, üreticiler arasında rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar yapılmasını ve firmaların tekel oluşturarak ya da rekabeti kısıtlayacak şekilde birleşmelerini engellemiy amaçlamaktadır.
Dictionary of Economics

MONOPOLCÜ FİRMA DENGESİ

(Dictionary of Economics) :
Mopolcü (tekelci) firmanın marjinal geliri ile marjinal maliyetinin eşitlendiği noktada üretimi belirleyerek, karını maksimum kılması. Aşağıdaki diyagramda monopolcü firmanın denge durumu görülmektedir.ŞEKİL VARRR (ORİJİNAL KİTAPTAKİ SAYFASI 209) iktisadi Gözlemlerin Doğruluk Derecesi Üzerine (On The Accuracy of Economic Observations) (1950), Bir Organizasyon Teorisine Giriş (Prologomna to a Theory of Organisation) (1951), Hisse senedi Fiyatlarının Tahmin Edilebilirliği (Predictability of Stock market Prices) (1970) sayılabilir. (Ayrıca bk. Oyun Teorisi)
Dictionary of Economics

NİSBİ MONOPOL

(Dictionary of Economics) :
Fiyatı belirleyen firmanın piyasa hakimiyetinin mutlak olmadığı, monopolcü firmanın kontrolü dışında kalan satışların da olduğu piyasa türü. (Ayrıca bk. Monopol, Monopol Türleri).
Dictionary of Economics

TABİİ MONOPOL

(Dictionary of Economics) :
(Bk. Doğal Monopol)
Dictionary of Economics

BUYER'S MONOPOLY

(Dictionary of Economics) :
ALICI TEKELİEndüstride çok sayıda üretici veya satıcı bulunmasına karşılık tek bir tüketici veya alıcının varolması durumudur. Bu tip piyasalarda, alıcı firma marjinal hasılasını marjinal kaynak maliyetine eşitleyen miktarda kaynak kullanarak kârını maksimuma çıkarabilir.