MERKEZ
MERKEZÎ
(Ottoman - Turkish Dictionary) :
(Merkeziye) Merkeze mensub. Merkezde bulunan. Merkezle alâkalı.
MERKEZİYYET
(Ottoman - Turkish Dictionary) :
İşlek yerde, merkezde bulunmuş olmak. * Bütün işlerin bir yerden idare edilir olması, merkezleştirilmesi.
MÜTEHÂLİF-ÜL MERKEZ
(Ottoman - Turkish Dictionary) :
Merkezi bir olmıyan.
MERKEZ BANKASI
(Dictionary of Economics) :
Bir ükede para arzını, kredileri ve kredi maliyetlerini düzenlemekten sorumlu olan kurum. Amacı parasal istikrarı ve düzenli iktisadi büyümeyi gerçekleştirmektir. Ayrıca çoğu ülkede, hükümetin danışmanlığını yapmak, bankacılık sisteminin işleyişini desteklemek, çeklerde takas işlemini yürütmek, açık piyasa işlemleri yapmak, kambiyo denetimleriyle ilgili döviz ve altın alım satımını gerçekleştirmek gibi çeşitli s4orumlulukları yüklenir.Merkez bankaları bir dizi işlem aracılığıyla para hacmini değiştirebilir. Örneğin devlet tahvil ve bonolarının satışa çıkarılmasıyla yürütülen açık piyasa işlemleri, ticari bankaların nakit rezervlerini kısıtlayarak bankacılık sistemine açılan kredileri azaltır. Ayrıca menkul değerlerin fiyatlarını aşağıya çekerek genel olarak faiz oranlarının yükselmesine yol açar. Bu işlemler özellikle gelişmiş sermaye piyasası bulunan ülkelerde etkili bir araç olarak kullanılabilir. Bir merkez bankası ayrıca, reeskont oranını değiştirerek, ticari bankaların borçlanma maliyetlerini dolayısıyla kredi faiz oranlarını etkiler. Merkez bankalarının, bankaların kredi hacmini etkilemekte kullandıkları bir başka araç da mevduat karşılığı tutulması gereken nakit rezerv miktarını belirleyen mevduat karşılık oranlarıdır. (Ayrıca bk. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Açık Piyasa İşlemleri, Reeskont Oranı, Mevduat Karşılıklar)
MERKEZ BANKASI PARASI
(Dictionary of Economics) :
(Mevduat Karşılıklar) T.C. Merkez Bankasının TL cinsinden ekonomideki tüm diğer birimlere olan yükümlülükleri. Piyasadaki likiditenin ölçütü olarak 1989 yılına kadar Rezerv Parayı izleyen TCMB, 1989 yılından itibaren Merkez Bankası Parasını izlemektedir. Merkez Bankasının ekonominin likiditesini düzenlemek için yaptığı işlemler, bilançosundaki iç ve dış varlıklarını arttırmak ya da azaltmak biçiminde etki yapar. Örneğin M.B.nın açtığı kredinin artması, bankanın varlıklarının yükselmesine yol açar. Böyle bir varlık artışı ise, M.B.nın yükümlülüklerinde bir artış olmasını gerektirir. Yani M.B. Bu varlık artışını finanse etmek için bir yükümlülük çıkartmak durumundadır. Bu yükümlülüğü temsilen kullanılan parasal gösterge daha dar kapsamlı olan rezerv para veya parasal taban olabileceği gibi, Merkez Bankası Parası da olabilir.Merkez Bankası Parası = Emisyon + M.B.nın bankacılık kesimine olan TL yükümlülüğü (bankalar zorunlu karşılıkları + bankaların M.B.daki serbest mevduatı + kullanılabilir kredi imkanı) + Açık piyasa İşlemleri sonucu M.B.nın bankacılık kesimine olan yükümlülüğü + M.B.daki Kamu Mevduatı (M.B.nın kamuya olan yükümlülüğü).