MAKÂM
Makâm-ı İlliyyîn
(Islamic Glossary) :
Cennet.Bir ma'sûm (günâhsız, suçsuz) çocuk hasta olup, ölüm döşeğine girdiğinde, makâm-ıİlliyyîn, onun makâmı olur. Oradan üç yüz altmış melek gelip, saf saf olup o çocuğunkarşısında dururlar ve; "Yâ ma'sûm çocuk! Müjdeler olsun sana, bugün öyle bir gündü r ki,geçmiş olan, anaların ve dedelerinin ve cümle komşularının günâhlarının affı için Hak teâlâdandile (iste)" derler. (İmâm-ı Gazâlî)
Makâm-ı Mahmûd
(Islamic Glossary) :
Mahşer (kıyâmet) günü büyük bir sıkıntı ve ızdırab içerisinde bulunan mahlûkâtınhesaplarının bir an evvel görülmesi için Allahü teâlâ tarafından Muhammed aleyhisselâmaverilen şefâat izni. Buna Şefâat-i Kübrâ da denir.Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki:(Ey Resûlüm!) Sana mahsus fazla bir namaz (ibâdet) olmak üzere, gece uykudan kalkda, onunla (Kur'ân-ı kerîm ile) , teheccüd (gece namazı) kıl. Umulur ki, Rabbin seni, birmakâm-ı Mahmûd'a gönderecektir. (İsrâ sûresi: 79)Bu (makâm-ı Mahmûd) o makamdır ki, onda ümmetime şefâat edeceğim. (Hadîs-işerîf-Sahîh-i Buhârî)Allahü teâlâ insanları diriltecek. Bana da yeşil bir hulle (elbise) giydirecek. Ondansonra Allahü teâlâ, neler söylemekliğimi dilerse söyleyeceğim; işte makâm-ı Mahmûd bumakamdır. (Hadîs-i şerîf-Sahîh-i Buhârî)
MAKÂMÂT-I AŞERE
(Islamic Glossary) :
Fenâ (Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmak) makâmının başlangıcında olan ve fenâmakâmına kavuşmak için lâzım olan on şey.Makâmât-ı aşere şunlardır: Tövbe; haram işledikten sonra pişman olup, Allahü teâlâdankorkmak ve bir daha yapmamaya azmedip, karar vermektir. Zühd; şüpheli olmak korkusu ilemübâhların çoğunu terk etmektir. Tevekkül; meşrû sebeblere yapışarak, bütün işleri Hakk'aısmarlamaktır. Kanâat; nafakada yâni yeme-içme, giyinme, barınacak yerde zarûret miktârındançok istememektir. Uzlet; dîni, ahlâkı bozan kimselerden, kitablardan sakınmak, uzak durmak.Zikr; kendini gafletten kurtarmak yâni Allahü teâlâyı anmak, hatırlamaktır. Teveccüh; bütünarzû ve isteklerinden sıyrılarak Allahü teâlâya yönelmektir. Sabır; haramdan sakınıp nefsin kötüarzularını yapmamaktır. Murâkabe; kendini hesâba çekmek ve rızâ ise, Allahü teâlâdan gelenher şeyden hoşnud olmak, boyun eğmektir. (Ahmed Fârûkî)
MAKÂMÂT-I SÜLÛK
(Islamic Glossary) :
Tasavvuf yolunda ilerlerken geçilmesi gereken dereceler.İslâm-ı hakîkî (hakîkî İslâm); makâmât-ı sülûkun geçilmesinden ve nefsin itmînânından(şüphe ve tereddüdlerden kurtulmasından) sonra hâsıl olur (meydana gelir). (MuhammedMa'sûm)
TEKMÎL MAKÂMI
(Islamic Glossary) :
Olgunlaştırmak, tamamlamak, kemâle erdirmek makâmı. Tasavvufta başkalarınıyetiştirebilmek derecesine ulaşma.Tasavvuf yolunda nihâyete kavuştuktan sonra geriye dönenler, irşâd (öğretme, yetiştirme)ve tekmîl makâmına kavuşur. Allahü teâlânın kullarını dâvet için, onlara faydalı olmak içinHak'tan halka dönerler. (İmâm-ı Rabbânî)