EKONOMİ


Results for "EKONOMİ"

Dictionary of Economics

PARA EKONOMİSİ

(Dictionary of Economics) :
Değişim aracı olarak paranın kullanıldığı ekonomi. Tarihsel gelişimi içinde para önceleri bazı mallarla temsil edilmiştir. Bu mallar örneğin Tibet ve Çinin bazı bölgelerinde boncuk, küçük çay paketleri, Hindistanda ºekerkamiºi, Etiyopyadaki çakıllar olmuştur. Ancak zaman içinde değişimi iyi sağlayamadıkları için, taşıma zorlukları, dayanıklılığının bölünebilirliğinin olmaması, değerini koruyamamaları gibi nedenlerle, bu mal paralar terk edilmiº, yerine madeni paralar kullanılmaya başlanmıştır. Bir süre sonra bazı madenlerin değerli olmayışı, çok bulunması gibi nedenlerle sadece altın, gümüş, gibi değerli madenler para olarak kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla gümüş üretiminin artması, bu madenin de az bulunma özelliğini yitirmesine neden olmuş, onun para olarak kullanılmasından vazgeçilmiştir. Altın ise uzun süre para ilorak kulanılmaya devam edilmiş, çalınma tehlikesi vb. gibi nedenlerle zaman içinde altın karşılığı sertifikalar ve banknotlar para olarak kullanıma girmiştir. Ekonomik gelişmelere paralel olarak zamanla altın karşılığı olmayan kağıt paralar kullanıma girmiş ve banka sisteminin gelişimiyle kaydi para olarak kullanımı da yaygınlaşmıştır. (Ayrıca bk. Kaydi Para, Para).
Dictionary of Economics

PİYASA EKONOMİSİ

(Dictionary of Economics) :
Birbirinden bağımsız hareket eden çok sayıda tüketiciden meydana gelen, fiyat mekanizmasına dayalı, bir mübadele ekonomisi. Liberal düşünce akımının öngördüğü bir ekonomik düzeni yansıta piyasa ekonomisinde, araz edilecek yani üretilecek mal ve hizmet bileşimi talep tarafından belirlenir. Diğer bir ifadeyle, hangi mal ve hizmetin üretileceğine tüketiciler karar verir. Tüketici tercihlerinin açıklanmasında piyasa göstergesi, fiyatlardır. Çünkü fayda maksimizasyonunu gerçekleştirmeye çalışan tüketiciler belli bir mal veya hizmetten daha fazla talep ederlerse, diğer şartların sabit kalması varsayımıyla (ceteris paribus) o mal ya da hizmetin fiyatı yükselir. Kar maksimizasyonunu sağlamaya çalışan firmalar da (üreticiler) o mal ya da hizmetten daha fazla üretmeye başlar. Amaçları karlarını maksimum kılmak olan firmalar, aynı zamanda ürünlerinin birim maliyetini mümkün olan en düşük seviyede gerçekleştirecek üretim teknolojisini (faktörün bileşimini) uygulayacaklardır. Fiyat mekanizmasına dayanan piyasa mekanizması böyle çalıştığı sürece, ekonomiye devletin hiçbir konuda müdahalesine gerek kalmadan, gerek mal ve hizmet piyasalarında, gerek üretim faktörleri pisayalarında kıt kaynakların optimal biçimde kullanımını sağlayacak en yüksek üretim ve refah seviyelerine ulaşmasını mümkün kılacaktır.
Dictionary of Economics

PLANLI EKONOMİ

(Dictionary of Economics) :
Kaynakların kullanımının devlet tarafından belirlendiği ve kontrol edildiği ekonomi. Planlı ekonomilerde üretim, yatırım ve dağılım kararlarının tamamı veya büyük bir kısmı merkezi yönetimce alınmaktadır. Planlı ekonomi deyemi, yakın zamanlara kadar esas olarak sosyalist ülkeler içcin kullanılmakla birlikte, günümüzde bu ülkelerde de kaynak dağılımında piyasa göstergelerine daha fazla yer verilmesi yönünde değişiklikler yaşanmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrasında, az gelişmiş ülkelerin kalkınma çabalarında planlama yaygın olarak uygulanmıştır. (Ayrıca bk. Planlama ve Kalkınma)
Dictionary of Economics

ULUSLARARASI EKONOMİK İŞBİRLİĞİ BANKASI

(Dictionary of Economics) :
1963de Bulgaristan, Macaristan, Moğolistan, Polonya, Romanya, Çekoslavakya ve SSCB arasında imzalanan bir antlaşmayla kurulan uluslararası banka. Çalışmalarına Ocak 1964de baºlayan bankaya sonradan Küba ve Vietnam da ortak olmuştur. Bankanın amacı üye ülkeler arasındaki ekonomik işbirliğinin geliştirilmesine katkıda bulunka, dış ödemelerde görülen dengesizliklerin ortadan kaldırılmasına ve çok taraflı ticaretin geliştirilmesine yardımcı olmaktır. COMECONun Batı Avrupa ülkeleri ve azgelişmiş ülkelerle olan ilişkilerinde bankanın önemli bir rolü vardır.
Dictionary of Economics

GÜDÜMLÜ EKONOMİ

(Dictionary of Economics) :
Güdümlü ekonomi, ekonominin örgütlenmesine ve denetimine üst bir yetke tarafından yön veren ekonomidir. Bu kavram, sosyal ülke ekonomilerinden kapitalist ülke ekonomilerine kadar çeşitli koşullarda kullanılan bir uygulamadır.