DİRİ

"DİRİ" Die Ergebnisse der Suche nach dem Wort

Philosophische Wörterbuch

Andırım.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
( Os. Müşâbehet, Fr. Al. Analogie, İng. Analogy, İt. Analogia). Oranlar arasında benzerlik... Andırım, benzerliklerden yararlanarak yeni bilgiler elde etme yöntemidir. Örneğin buhar gücü, önceden bilinen beygirgücüne benzetilerek ölçülmüştür. Dünyadakifizik ve kimyasal koşulları andıran koşullar bulunduğu içindir ki aya insan gönderilebilmiştir. Çeşitli bilim dallarında başarıyle kullanılan andırım, ilkin matematik oran anlamında kullanılmıştır. Sonra, niceliksel benzeyişten niteliksel bemzeyişe geçildi ve fizikten dilbilime kadar çeşitli alanlara uygulandı. Terimi, günümüzde de kullanıldığı anlamda, Aristoteles tanımlamıştır. bkz. Andırışlar Kuramı.
 Philosophische Wörterbuch

Andırışlar Kuramı.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
(Os. Faraziyye-i temsiliyye, Fr. Theorie des analogues). Komşu örgenlerle aynı bağlantıda olan örgenlerin, görevleri ve biçimleri başka olsa da, aynıö rgen olduklarını ileri süren kuram... Geoffroy Saint Hilaire tarafından ileris ürülmüştür. Karşılaştırmalıanatomib ilimiyle dönüşümcülük öğretisinin çok yararlandığı bu kurama göre bir örgenin niteliğini bağlantıları belirtir. Örneğin kuşun kanadı, balığın yüzgeci, insanın kolu ayrı görevlerde ve ayrı biçimlerde bulundukları halde komşu örgen olarak aynı örgene bağlanmış olduklarından ötürü aynı örgendirler. Buna karşı balığın galsemesi ve insanına kciğeri aynı işi gördükleri ve birbirlerine pek benzedikleri halde aynı örgen değildir, çünkü bağlantıları başkadır. bkz. Andırım.
 Philosophische Wörterbuch

Dirimselcilik.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
(Os. Hayeviyye, Fr. Vitalisme, Al. Vitalismus, İng. Vitalism, İt. Vitalismo). Yaşamın dirimsel bir ilkeden doğduğunu ileri süren öğretilerin genel adı... Dirimselclik, bu anlamda, mekanizmin karşıtıdır. Biçimci mekanizm, canlılık olayını, organizmadaki fiziko-şimik yasalara bağlar ve bir neden-sonuç zincirinin gerekli halkası sayar. Dirimselcilik canlılığın , kendine özgü bir canlılak özünden oluştuğunu savunur. Bu öz, ne ruhtur ne de bedendir, bambaşka bir güçtür. Örneğin bu anlamda bir dirimselci olan Pithagoras'a göre bu ön ilke sayıdır. Aristoteles de bu anlamda bir dirimselcidir. Dirimselciliğin en yeni kuramcısı, dirimselcilerle savaştığı halde, Max Scheler (1874-1928) sayılabilir. Scher'e göre dirim gücü, ne rih ne de madde olmayan geist'tir. Dirimselciler, çoğu ne olduğunu kendilerinin de bilmedikleri bağımsız bir dirim gücü önerirler. Nitekim ünlü dirimselci Barthez'e göre dirim gücü, bilinmez bir güçtür. Bkz. Mekanikçilik, Canlıcılık, Özdekçilik.
 Philosophische Wörterbuch

Yeni Dirimselcilik.

 ( Philosophische Wörterbuch) :
(Os. Nev hayatiyye, Fr. Neo-vitalisme). Canlılığın fiziko-şimik etkenlerle gerçekleştiğini ileri süren anlayış... Dirimselcilik, canlıcılık ve mekanikçiliğe karşı olarak canlılık olayının fiziko-şimik olaylara indirgenemeyeceğini ve dirimselliğin ne ruh ne de özdek olan bir dirim ilkesinden (Fr. Principe vital) meydana geldiğini savunmuştu. Örneğin Bergson'un Yaratıcı Evrim adlı yapıtında sözünü ettiği dirim atılımı (Os. Hamle-i hayat, Fr. Elan vital) bu dirim ilkelerinden biriydi. Bergson'a göre dirim atılımı, hayatın kaynağı olan bir içtepiydi. Yeni dirimselcilik, ne özdek ne de ruh olan ilkelerin tutarsızlığını görerek fiziko-şimik etkenlerin varlığını kabul etmekte, ancak bunların özdeksel etkinin dışında özel bir mekanizmayla dirimselliği gerçekleştirdiğini savunmaktadır. Ne var ki bu özel etki de, özel ilke gibi, bir türlü açıklanamamıştır. bkz. Dirimselcilik.
 Chemical Dictionary

Hızlandırıcı

 ( Chemical Dictionary) :
Elektron, proton ve alfa parçacığı gibi yüklü parçacıklara çok yüksek kinetik enerji kazandıran alet.
Die Stichwortsuche Turkish - French Dict. ılık (218480k) Turkish - Germany Dict. çüş (100997k) Turkish - French Dict. açık (83979k) Turkish - French Dict. ırmak (77066k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (73994k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (63652k) Turkish - French Dict. çatı (61303k) Turkish - Germany Dict. ılım (61016k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (59985k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (59339k) Turkish - French Dict. balık (57447k) Turkish - Germany Dict. hasır (55984k)