ALEYHİSSELÂM
İSHÂK ALEYHİSSELÂM
(Islamic Glossary) :
Şam ve Filistin ahâlisine (halkına) gönderilen peygamberlerden. İbrâhim aleyhisselâmınikinci oğlu olup, annesi hazret-i Sâre'dir. İbrâhim aleyhisselâmın dînini insanlara tebliğ etti.İsmi, Kur'ân-ı kerîmde on yedi yerde bildirilmiştir.Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki:Biz İbrâhim'e oğlu İshâk'ı ve İshâk'ın oğlu Yâkûb'u hibe ettik ve herbirine hidâyet venübüvvet (peygamberlik) verdik. (En'âm sûresi: 84)Kullarımız İbrâhim, İshâk ve Yâkûb'u da zikreyle (hatırla, an) . Onlar tâat ve ibâdettekuvvet, kudret ve dinde basîret (anlayış) sâhibleridir. (Sâd sûresi: 45)İbrâhim aleyhisselâm hazret-i Hâcer ve oğlu İsmâil'i aleyhisselâm Mekke'ye bıraktıktansonra, rüyâsına sadâkat, bağlılık gösterip, İsmâil aleyhisselâmı kurban etmekle ilgili imtihândabaşarılı olunca, Allahü teâlâ ona ihtiyar yaşta bulunan hazret-i S âre'den İshâk adlı bir oğulihsân etti. Şam diyârında (Filistin ve Sûriye) doğan İshâk aleyhisselâm büyüyünce babası veannesiyle Mekke'ye gitti. Kâbe-i muazzamayı ziyâret edip ağabeyi İsmâil aleyhisselâmlagörüştükten sonra, üçü birlikte Filistin'e döndüler. İshâk aleyhisselâm anne ve babasına hizmetetti. Her sene hac zamânında Mekke'ye giderek hac ibâdetini yerine getirdi. Şam ve Filistinahâlisine peygamber olarak gönderildi. İbrâhim aleyhisselâmın dîninin hükümlerini insanlaraanlattı. Altmış yaşındaykenAllahü teâlâ ona Iys ve Yâkûb adında ikiz olan iki oğul ihsân etti.Iys, amcası İsmâil aleyhisselâmın kızı ile evlendi. Babasının duâsı bereketiyle, soyu bereketliolup, kısa zamanda çoğaldı. Yâkûb aleyhisselâma da peygamberlik verildi. İshâk aleyhisselâmyüz yirmi sene veya daha fazla yaşadı. Vefât edince Filistin'de Halîlürrahmân civârında baba veannesinin de kabrinin bulunduğu mağaraya defnedildi. ( İbn-ül-Esîr-Sa'lebî, Nişancızâde)
İSMÂİL ALEYHİSSELÂM
(Islamic Glossary) :
Yemen'den gelip Mekke ve civârına yerleşen Cürhüm kabîlesine gönderilen peygamber.Kur'ân-ı kerîmde ismi geçen peygamberlerden. Peygamber efendimizin dedelerindendir.Cürhüm kabîlesine peygamber olarak gönderildi. İbrâhim aleyhisselâmın oğludur. Anne siHacer Hâtun'dur.Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki:(Yâ Muhammed!) Biz Nûh'a ve ondan sonraki peygamberlere vahy ettiğimiz gibi, sanada vahy ettik ve İbrâhim'e, İsmâil'e, İshâk'a, Yâkûb'a ve oğullarına, Îsâ'ya, Eyyûb'e,Yûnus'a, Hârûn'a ve Süleymân'a da vahy ettik ve Dâvûd'a Zebûr'u verdik. (Nisâ sûresi:163)Allahü teâlâ Âdemoğullarından hazret-i İsmâil'i seçti. İsmâil'in evlâdından(oğullarından) Kinâne'yi, Kinâneoğullarından Kureyş'i seçti ve ayırdı. Kureyş'tenHâşimoğullarını, Hâşimoğullarından da beni seçti ve ayırdı. (Hadîs-i şerîf-Kâdızâde)İsmâil aleyhisselâm, Peygamber efendimizin dedelerindendir. Şam diyârında doğdu. Babasıİbrâhim aleyhisselâm, Allahü tealânın emriyle, annesi Hâcer Hâtun'la berâber onu Mekke'yegötürdü. Yanlarına bir miktâr yiyecek ve su ile birlikte, şimdiki Kâbe'n in bulunduğu yerebırakarak Şam'a döndü. Annesi su ararken, şimdiki zemzem kuyusunun yerinde yatan çocuktepindi. Ayaklarını vurduğu veya Cebrâil aleyhisselâmın vurduğu yerden Zemzem suyu çıktı.Hâcer Hâtun bu vâdide yaşarken, Yemen tarafından Cürhüm kabîlesi gelip Mekke'ninbulunduğu yere yerleştiler. İbrâhim aleyhisselâm gördüğü bir rüyâ üzerine oğlu İsmâilaleyhisselâmı kurban etmek istedi. Allahü teâlâ rüyâsına sadâkat (bağlılık) gösterm esi üzerineona bir koç ihsân buyurdu. İsmâil aleyhisselâm böylece kurban edilmekten kurtuldu. İsmâilaleyhisselâm gençlik çağına gelince, Cürhümlülerden iki defâ evlendi. Daha sonra tekrarMekke'ye gelen İbrâhim aleyhisselâmla birlikte Kâbe-i muazza mayı inşâ edip, hac ibâdetiniyaptılar. Cürhüm kabîlesine peygamber olarak gönderildi. İnsanlara babası İbâhimaleyhisselâma bildirilen dînin hükümlerini bildirdi ve dâveti elli yıl sürdü. Buna rağmen pek azkimse îmân etti. İsmâil aleyhisselâm vefâtına yakın kardeşi İshâk aleyhisselâmı yanına dâvetedip, kızını onun oğlu Iys'a nikâhladı ve bâzı vasiyetlerde bulundu. 133 veya 137 yaşlarındaiken Mekke'de vefât etti. Rivâyetlerin çoğuna göre Mescid-i Haram'da Kâbe-i muazzamanınkuzey duvarı önünde bulunan Hatîm denilen yere defnedildi.İsmâil aleyhisselâmın on iki oğlundan çoğalan torunları, zamanla Arabistan Yarımadası'nınher tarafına yayıldılar. Peygamber efendimizin yirminci dedesi Adnan ile İsmâil aleyhisselâmarasında otuz baba vardır. (Molla Miskin-Nişancızâde)
İSRÂFİL ALEYHİSSELÂM
(Islamic Glossary) :
Dört büyük melekten biri. Kıyâmet kopacağı vakit sûr denilen boruya üfürmekle vazîfeliolan melek.İsrâfil aleyhisselâm Sûr'a iki defâ üfürecektir. Birincisinde Allahü teâlâdan başka her diriölecektir. İkincisinde hepsi tekrar dirilecektir. (Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî)İsrâfil aleyhisselâm Sûr'a üfürünce Sûr'dan büyük bir ses çıkacak ve yedi kat göklere veyerin her tarafına ulaşacaktır. İşitenlerin hepsi yerde olsun göklerde olsun ölecektir.Vasiyetlerini bile edemezler. Çarşıda olanlar evlerine dönemezler. (İmâm-ı Birgivî)
İŞMOİL ALEYHİSSELÂM
(Islamic Glossary) :
İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Hârûn aleyhisselâmın neslinden olup, Mûsâaleyhisselâmın dînini tebliğ etmiştir.İşmoil aleyhisselâm peygamber olarak gönderilmeden önce, Mısır ve Kudüs arasındakiBahr-i Rûm (Rum denizi) sâhillerinde yaşayan Amâlikalılar, İsrâiloğullarına musallatolmuşlardı. Amâlikalılar, İsrâiloğullarına saldırdılar, pekçok kimseyi öldürüp, on binlercekimseyi esir ettiler. Mûsâ aleyhisselâmdan beri içerisinde Tevrat'ın bulunduğu ve İsrâiloğullarıiçin birlik ve berâberliğin sembolü olan Tâbût'u da aldılar. Bilhassa Tâbût'un gitmesine çoküzülen İsrâiloğulları dağılıp, perişan bir hâle düştüler. Kendilerini bu durumdan kurtaracak birpeygamber göndermesi için duâ edince, Allahü teâlâ İşmoil aleyhisselâmı peygamber gönderdi.İşmoil aleyhisselâm İsrâiloğullarına Tevrât'ın emir ve yasaklarını tebliğ etti. İsrâiloğulları önceİşmoil aleyhisselâmı yalanladılar, sonra itâat ettiler. İsrâiloğullarına Allahü teâlâ tarafındanTâlût'un hükümdâr tâyin edildiği bildirildi. İsrâiloğulları Tâlût'un hükümdarlığını kabûletmediler. Nihâyet çeşitli îtirâzlardan sonra Tâlût'un hükümdârlığını kabû l ettiler. İçerisindeTevrât'ın bulunduğu Tâbût'u Amâlikalılardan alıp, İsrâiloğullarına getiren Tâlût, onlardanbüyük bir ordu kurdu. Amâlikalılara karşı harbe hazırladı. İşmoil aleyhisselâm Amâlikalılarakarşı harbe giderken bir nehirden su içip içmemekle imtihân edileceklerini bildirdi. Bahs edilennehre gelince, Tâlût'un emrini dinlemeyip nehirden su içen İsrâiloğulları imtihanı kaybedipperişan ve sefîl hâlde geri döndü. Aralarında henüz peygamberliği bildirilmemiş olan Dâvûdaleyhisselâmın da bulunduğu Tâlût'a itâat eden az sayıda bir topluluk nehri geçip Amâlikakavmine gâlib geldi. Amâlika kavmi hükümdârı Câlût'u, Dâvûd aleyhisselâm öldürdü. Nihâyetİsrâiloğulları düşmanlarına gâlib gelip kuvvetlendiler.İşmoil aleyhisselâm İsrâiloğullarına on bir sene peygamberlik yaptı. Peygamberliğinin onbirinci senesinden sonra Tâlût'u İsrâiloğullarına hükümdâr tâyin edip elli iki yaşında vefât etti.(İbn-ül-Esîr, Taberî, Mirhaund)
KÂLİB ALEYHİSSELÂM
(Islamic Glossary) :
İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Yâkûb aleyhisselâmın on iki oğlundanŞem'ûn'un neslindendir. Babasının ismi Yuknâ'dır. Kendisine Yûşâ aleyhisselâmdan sonrapeygamberlik verildi. Mûsâ aleyhisselâma bildirilen dînin emir ve yasaklarını ins anlara tebliğetti (bildirdi).Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki:Allahü teâlâya îmân edip, O'ndan korkanlardan (Yûşâ bin Nûn ve Kâlib bin Yuknâadındaki) iki kimse, İsrâiloğullarına dediler ki: "Ey İsrâiloğulları! Cebbârların (zâlimlerin)şehrinin kapısından hemen girin (onların iri cüsseli olmalarından korkmayın). Bir defâkapıdan girdiniz mi (Allahü teâlânın yardımıyla) elbette siz gâliblerden olursunuz. Sizgerçekten mü'min kimseler iseniz. Allahü teâlâya tevekkül ediniz, güveniniz. (Mâidesûresi: 23)Mûsâ aleyhisselâm Allahü teâlânın emriyle İsrâiloğullarını arz-ı mev'ûd (Filistin ve Sûriye)denilen yere götürmek üzere yola çıkınca, İsrâiloğullarının her kolundan birer temsilci seçerek,Filistin bölgesinde yaşayan cebbârların (zâlim hükümdârların ) ve ahâlisinin durumu hakkındahaber getirmeye gönderdi. Bu temsilciler arasında Kâlib aleyhisselâm da vardı. Gidenler,cebbârların ve ahâlinin iri cüsseli ve kuvvetli olduklarını görerek korktular. Gördükleriniİsrâiloğullarına anlatıp onları harbe gitmekten vaz geçirdiler. Temsilciler arasında bulunanYûşâ bin Nûn ve Kâlib bin Yuknâ aleyhimesselâm gidip gördükleri kimselerin, görüldüğü gibikuvvetli olmadıklarını, görünüşte kuvvetli olsalar bile korkak ve kalblerinin zayıf olduğunusöylediler. İsrâiloğullarının, Allahü teâlânın yardımıyla o beldeleri feth edebileceklerinianlattılar. İsrâiloğulları, Yûşâ ve Kâlib aleyhimesselâma karşı çıkarak taşa tuttular. Kâlibaleyhisselâm daİsrâiloğullarının karşısında Mûsâ aleyhisselâmı yalnız bırak mayıp, yardımcıoldu. İsrâiloğullarının Tih çölünde kaldığı kırk sene içinde Mûsâ aleyhisselâmın yanındanayrılmayan Kâlib aleyhisselâm, Mûsâ aleyhisselâmın vefâtından sonra, Yûşâ aleyhisselâmayardım etti. Yûşâ aleyhisselâm vefât etmeden önce Kâlib aleyhisselâmı yerine halîfe bıraktı.Yûşâ aleyhisselâmın vefâtından sonra İsrâiloğullarından ordu hazırlayıp, zâlim hükümdârlarlasavaşıp, onları mağlûb eden Kâlib aleyhisselâm daha sonra Mısır'a gitti. Hazkîl aleyhisselâmlabirlikte İsrâiloğullarının Mûsâ aleyhisselâmın dîni üzere kalmaları ve Allahü teâlâya îmân veibâdet etmeleri için gayret sarf etti. Kâlib aleyhisselâm Mısır'da vefât etti. (Mirhaund,İbn-ül-Esîr, Nişancızâde)