İCARET
İSTANBUL TİCARET VE SANAYİ ODASI FİYAT İNDEKSLERİ
(Dictionary of Economics) :
Önceleri Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan, daha sonra bu odalar ayrıldıktan sonra Ticaret Odası tarafından yapılmaya devam edilen Türkiyedeki en eski indekslerdir. Toptan fiyat indeksi ve geçinme indeksi olmak üzere iki tanedir. Toptan fiyat indeksi sabit esaslı ve zincirleme olmak üzere iki şekilde yapılmakta, toptan eşya fiyatlarındaki değişmeleri göstermektedir. Geçinme indeksi 1929 yılından beri yapılmaktadır. Bu indeks fiyat değişmelerinin insanların geçinme düzeylerini dolaysız olarak belirleyen unsurlar üzerindeki etkilerini saptamak amacıyla hesaplamaktadır.
KLASİK DIŞ TİCARET TEORİSİ
(Dictionary of Economics) :
Bu teoriye göre uluslararası ticaret herhangi bir engelle karşılaşmadan serbset olarak yapılırsa, bundan her ülke kazançlı çıkar ve dünya kaynak dağılımında etkinlik sağlanmış olur.Adam Smithe göre bir ülke, öteki ülkelere göre daha ucuza maledebildiği ürünlerin yapımında uzmanlaşmalı, öteki ürünleri diğer ülkelere bırakmalıdır. Her ülke bu şekilde davranırsa, her mal mümkün olan en ucuz maliyetle üretilmiş olur. Üstelik her ülke bundan kazançlı çıkar. Çünkü başkalarına göre ucuza yapabildiğini üretir ve onlara satar. Onlardan da, kendisinin daha pahalıya üretebildiği malları daha ucuza alabilme olanağına kavuşur. Bu teoriye göre uluslararası ticarete girip kazançlı çıkabilmek için bir ülkenin ötekilerden daha ucuza üretebildiği bir malın ya da malların olması gerekirRicardoya göre bu ºart degildir. Bir ülkenin karºilaºtirmali üstünlüğe sahip olduğu malın üretiminde uzmanlaşıp ötekilere dışarıdan satın alması, dış ticaretten kazançlı çıkabilmesi için yeterlidir. Sözgelimi Türkiye ABDye kıyasla hem tekstil ürünlerini, hem de bilgisayarları daha pahalıya üretiyor ulsun. Bu durumda Adam Smithe göre, dış ticaretin açılmasından Türkiyenin bir kazancı olamaz. Oysa Ricardoya göre, Türkiye bunlardan hangisinde karlaştırmalı üstünlüğü tekstillerde olsun. Yani tekstildeki maliyet farkı bilgisayarlardan daha az olsun. Bu durumda Türkiye dış ticarete girmeyip, her iki malı da kendisi üretmeye kalkışacağına, tekstil üretiminde uzmanlaşarak bunları ABDye satarsa, (ABD de bilgisayarda uzmanlaşacaktır) ve bilgisayarı ABDden alırsa sonuçta kazançlı çıkacaktır. Klasik dış ticaret teorisinin esasını karşılaştırmalı üstünlükler yaklaşımı oluşturur. Bu yaklaşım sonradan neoklasik ve yeni klasik dış ticaret teorilerinin de temelini oluşturmuştur. Serbest ticaret yanlıları hala teorik dayanak olarak karşılaştırmalı üstünlükler yaklaşımını kullanmaktadırlar. Bu nedenle söz konusu teori uzun yıllardır tartışılan üzerine çalışmalar yapılan bir yaklaşımdır. İktisat teorisinin en popüler tezlerinden birisini oluşturmaktadır. Klasik dış ticaret teorisinin ülkeler arasında mal değişiminin hangi oranlara göre gerçekleşeceği, yani uluslararası ticaret fiyatlarına ilişkin kısmı da Millin teklif eğrileri analiziyle tamamlanmıştır.
LATİN AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ (LAFTA)
(Dictionary of Economics) :
1960 yılında Mondevideo anlaşması ile 7 ülke arasında kurulan ve amacı bölgede ticaretin serbestleştirilmesi, üye ülkelerin tarımsal kalkınma ve sanayileşme politikalarının koordine edilmesi olarak belirlenen uluslararası bir ticaret birliği. Birliğin kurcu üyeleri şunlardır:Arjantin, Meksika, Paraguay, Peru, Şili, Uruguay. Birliğe 1962 yılında Kolombiya ve Evadıor, 1966da Venezuella, 1967 yılında Bolivya katılmıştır. Üyeleri arasında büyük gelişme farklılıklarının olması ve bölgede meydana gelen siyasal çalkantılar nedeniyle arzu edilen yönde gelişmesi sağlanamayan birlik 1981 yılında dağılmış, yerine Latin Amerika Entegrasyon Birliği (ALADI) kurulmuştur.Sayıları 11 olan üyeler bu yeni kuruluşta üç kategoriye ayrılmıştır. En gelişmişler (Arjantin, Brezilya, Meksika), orta düzeyde gelişmişler (Şili, Kolombiya, Peru, Uruguay, Venezuella), en az gelişmişler (Bolivya, Ekvador, Paraguay). Bu kuruluş üyeler arasında ortak pazar kurmak için herhangi bir takvim konusu olmaksızın, iki yanlı tercih anlaşmalarını özendirmesi gibi daha esnek ve sınırlı bir rol üstlenmiştir.
MİLLETLERARASI TİCARET ODASI
(Dictionary of Economics) :
(Bk. Uluslararası Ticaret Odası)
SERBEST TİCARET ALANI
(Dictionary of Economics) :
Genellikle bir limanın yakınında kurulan ve serbest ticaret yapılmasına izin verilen alandır. Mallar bölgeye gümrüksüz olarak ithal edilebilmektedir. Bu bölgelerde, depolama, yeniden ambalajlama, hafif montaj gibi işlemler yapılmaktadır. Ülkenin iktisadi ve mali mevzuatının hiç uygulanmaması duruma açık serbest ticaret bölgeleri, iktisadi ve mali mevzuatın kısmen uygulandığı durumlara kapalı serbset ticaret bölgesi adı verilmektedir.